Of het van hun kant al een officiële nominatie wordt of alleen een politieke steunbetuiging, staat nog niet vast. Probleem is dat momenteel het Verdrag van Nice geldt, terwijl over enkele maanden het Verdrag van Lissabon in werking treedt, als de Ieren er tenminste in een tweede referendum ja tegen zeggen. Tussen de oude en de nieuwe spelregels zitten verschillen. Die scheppen onduidelijkheid over wanneer precies de beslissing over het voorzitterschap moet vallen. Transparantie ontbreekt rond de toewijzing van deze post. De burgers hebben er geen zeggenschap in. De regeringsaanvoerders maken een voordracht, vervolgens is de goedkeuring van het Europees Parlement nodig.Een voorstel tot herbenoeming van Barroso kan op de top rekenen op een breed draagvlak. Merkel, Sarkozy en Brown, de roergangers van de drie grote lidstaten, geven groen licht. Berlusconi, Zapatero en Balkenende doen dat eveneens. Niemand twijfelt aan de uitkomst.

In het EP ligt het gecompliceerder. Alleen van de christendemocraten is een instemmend oordeel gewaarborgd. In de andere fracties leven aarzelingen en bezwaren, al verschijnt er geen serieuze uitdager op het toneel.

In 2004 was de Portugees een compromiskandidaat. De Belg Verhofstadt haalde het niet. Het VK vetode hem omdat hij een fervent pleitbezorger is van een federaal Europa. De Brit Patten redde het evenmin, waarna de aanstelling van de onbekende Barroso als tussenoplossing voor iedereen aanvaardbaar bleek.

Hij is 53 jaar, gehuwd en vader van drie zonen. In zijn studententijd hing hij het maoïsme aan. Al snel wijzigde hij van koers en vond hij onderdak bij de centrumrechtse PSD, die aangesloten is bij de ‘familie’ van christendemocraten. Hij was minister van Buitenlandse Zaken en, tussen 2002 en 2004, premier. Betrokkene spreekt vloeiend Engels en Frans.

Als chef van de Commissie ontpopte hij zich in de voorbije vijf jaar niet als een visionair denker. Hij kan wat dat betreft niet in de schaduw staan van Delors (1985-1995), een van zijn weinige voorgangers die eveneens een tweede termijn kreeg. Die nam het voortouw bij grootse projecten als invoering van de interne markt en van de euro. Barroso geniet meer bekendheid als pragmaticus en als slagvaardig manager.

Het klimaatpakket mag hij als een van zijn voornaamste successen aanmerken. Met de beoogde maatregelen tot reductie van de CO2-uitstoot loopt de EU in mondiaal opzicht voorop.

Aanvankelijk omhelsde Barroso de Lissabonstrategie als zijn hoogste prioriteit. Hij blies dat programma, gericht op economische hervormingen, nieuw leven in. Het moest de Unie doen opstomen tot in 2010 het meest concurrerende handelsblok in de wereld. Maar over die doelstelling horen we niets meer.

Een tegenslag was de verwerping van de Europese grondwet. Ook het Verdrag van Lissabon, dat ervoor in de plaats kwam, heeft de eindstreep nog niet bereikt. De burger groeide eerder verder van Europa weg, dan dat zijn belangstelling ervoor toenam. De door Barroso graag gememoreerde ingreep van een verlaging van de gsm-tarieven, bedoeld om het publiek te plezieren, bracht geen kentering.

Zijn critici verwijten hem dat hij, bijvoorbeeld bij de aanpak van de huidige crisis, te weinig zichtbaar is, niet genoeg initiatief ontplooit, dat hij te veel de oren laat hangen naar de toonaangevende lidstaten en daardoor de Commissie niet profileert als een krachtige instelling. Voordat hij een plan indient, vergewist hij zich van een voldoende positief onthaal in onder andere Berlijn en Parijs. Misschien dat hij juist dankzij die voorzichtige opstelling veel steun geniet vanuit de hoofdsteden.