Toch heeft het land vorige week vrijwel alle Nederlandse en Europese kranten gehaald vanwege het overlijden van president Omar Bongo Ondimba. Bongo bestuurde het land niet minder dan 42 jaar en was daarmee de langstzittende Afrikaanse president. Diverse ex-collega’s uit omringende landen kunnen van zo’n regeringsperiode alleen maar watertanden. Regimes wisselen in sommige landen net zo snel als het onderwijssysteem in Nederland. Dan kunt u wel nagaan.Gabon, dat vanwege de olierijkdommen wel het Koeweit van Afrika wordt genoemd, is sinds het aantreden van Bongo in 1967 politiek echter bijzonder stabiel geweest. Met een bruto nationaal product (bnp) van 3000 euro behoort het tot de rijkste landen van het continent. Ooit gedacht dat een Afrikaans land de hoogste champagneconsumptie ter wereld zou hebben? Gabon schermde tien jaar geleden met die enigszins twijfelachtige eer.

Er zijn weliswaar Afrikaanse landen die een hoger bnp dan Gabon hebben, zoals Botswana en de eilandengroep Seychellen, maar de meeste zitten er mijlenver onder. Ter vergelijking: Burundi komt niet verder dan 65 euro, terwijl belangrijke landen als Uganda en Kenia op respectievelijk een kleine 200 en 340 euro zitten.

Door de overvloedige aanwezigheid van het zwarte goud reikte de invloed van president Bongo ook veel verder dan de omvang van het land (1,4 miljoen inwoners) zou doen vermoeden. Hij behoorde tot de meest prominente leden van de eens machtige ”Françafrique”, een wat schimmig netwerk tussen Afrikaanse leiders, Franse politici en grote mannen in de (olie-)industrie. Via de opbrengsten van de oliereserves van Gabon zou menig Franse politieke carrière gefinancierd zijn.

De Françafrique is afgebrokkeld, maar Bongo onderhield nog altijd nauwe contacten met de oude kolonisator. Bij de uitvaart van Bongo waren behalve de Franse president Sarkozy ook minister van Buitenlandse Zaken Kouchner en oud-president Chirac aanwezig.

Veel Gabonezen beschouwen Bongo als een goede president, maar niet iedereen is treurig over diens dood. Volgens critici was zijn regime gebaseerd op geweld en corruptie. Juist door de enorme olierijkdommen kon hij politieke tegenstanders gemakkelijk afkopen. Het is een bekend fenomeen dat het democratisch gehalte van een land minder is, naarmate er meer rijkdommen zijn.

Een Franse rechter spande dit jaar nog een onderzoek aan tegen Bongo omdat hij in Frankrijk met staatsgeld huizen en auto’s zou hebben gekocht. Hij zou er 39 huizen hebben en zeven luxe auto’s. Bongo was woedend over de aanklacht, maar het was een publiek geheim dat de president onder de rijksten der aarde gerekend kon worden.

Gabon mag dan veel champagne drinken en een mooi bnp hebben, de rijkdommen in het land zijn extreem ongelijk verdeeld. Naar schatting 30 procent van de inwoners leeft er onder de armoedegrens. De mensenrechtensituatie in het land werd dit jaar in een rapport van de Amerikaanse regering nog „zwak” genoemd.

De verkiezingen in Gabon kunnen dus nog interessant worden. Gaat er werkelijk een nieuwe wind waaien? Wat is de invloed van Frankrijk nog? Wat is de rol van China? U hoeft er niet wakker van te liggen, maar het is het volgen waard omdat de ontwikkelingen in Gabon niet op zichzelf staan.

Reageren aan scribent? buza@refdag.nl.