De Amerikaanse president Barack Obama noemde de rede van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu zondag een belangrijke stap voorwaarts. „De president hecht aan twee staten, een Joodse staat Israël en een onafhankelijk Palestina, op de historische grond van de beide volkeren”, aldus Obama’s woordvoerder Robert Gibbs.Als het aan Netanyahu ligt, mag de toekomstige Palestijnse staat echter niet beschikken over eigen militairen en mag deze evenmin macht uitoefenen over het eigen luchtruim. De Likud-premier wil internationale garanties dat in de toekomst de oprichting van een Palestijns leger wordt voorkomen.

Netanyahu wil verder dat de Palestijnen in ruil voor hun eigen staat Israël erkennen als woonplaats van het Joodse volk. Hij zei tevens dat er geen nieuwe nederzettingen zullen worden gebouwd op de Westelijke Jordaanoever, maar hij sloot niet uit dat bestaande nederzettingen groeien. De Amerikaanse regering oefende al enige tijd zware druk uit op de regering van Israël om de groei van de nederzettingen te stoppen.

Netanyahu, die sinds drie maanden een uiterst rechtse regeringscoalitie leidt, ontvouwde zijn beleid jegens de Arabieren, inclusief de Palestijnen, tijdens een toespraak op de conservatieve universiteit Bar Ilan. Binnen een uur reageerden de Palestijnse president Mahmoud Abbas en de radicaalislamitische Hamas-beweging, die de baas is in de Gazastrook, op de rede.

Volgens Hamas vormen de woorden van de premier een afspiegeling van de „racistische, extremistische ideologie van Netanyahu die alle rechten van het Palestijnse volk ontkent”. Abbas gaf een iets milder commentaar: „Netanyahu’s rede heeft alle initiatieven gesaboteerd, alle pogingen verlamd en de positie van de Palestijnen, Arabieren en de Amerikanen uitgedaagd”, zo meldde een woordvoerder van de Palestijnse president.

Abbas valt vooral over de Israëlische houding ten opzichte van Palestijnse vluchtelingen en over het feit dat Israël Jeruzalem als hoofdstad wil. „Dit zal niet leiden tot een complete en rechtvaardige vrede. Zijn opmerkingen zijn onvoldoende en zullen niet tot een oplossing leiden”.

Sinds zijn kabinet aan de slag ging, sprak Netanyahu zich in het openbaar nog niet uit voor de stichting van een Palestijnse staat. De oprichting van zo’n staat vormde de afgelopen twintig jaar steeds de basis van alle internationale inspanningen voor vrede in de regio.

In 2003 kwamen Israël en de Palestijnen al de zogenoemde internationale ’routekaart’ naar vrede overeen. Dat plan voorziet in de stichting van een Palestijnse staat. Ook in 2007 beloofden de partijen op de conferentie van Annapolis in de Verenigde Staten een tweestatenoplossing na te streven.

Voorzitter Tsjechië van de Europese Unie vindt de steun van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu voor een onafhankelijke Palestijnse staat een „stap in de goede richting”. Dat heeft de Tsjechische minister van Buitenlandse Zaken, Jan Kohout, maandag gezegd.

Kohout zei dat een aantal elementen uit de toespraak van Netanyahu nog moet worden geanalyseerd, maar dat in ieder geval sprake is van het accepteren van een Palestijnse staat.