OVSE laakt ‘proces’ op Turkmeense tv
De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) heeft donderdag de Turkmeense staatstelevisie beschuldigd van „stalinistische” methoden. Aanleiding is een op televisie uitgezonden proces tegen de verdachten van een aanslag op een presidentiële autostoet.
Freimut Duve, de mediacommissaris van de OVSE, sprak van methoden „zoals gebruikt in de stalinistische showprocessen van de jaren ’30 in de Sovjet-Unie.” Terechtstonden verdachten die op 25 november in de hoofdstad Asjchabad zouden hebben gevuurd op een auto met president Saparmoerad Nijazov. De president bleef ongedeerd, maar vier politieagenten zouden gewond zijn geraakt.
Politieke tegenstanders beschuldigen Nijazov ervan dat hij de moordaanslag in scène heeft gezet om een klopjacht te kunnen openen op leden van de oppositie. Organisaties voor de mensenrechten zeggen dat verdachten zijn gemarteld en dat al hun verwanten zijn opgepakt.
Volgens bronnen bij de Turkmeense politie kregen drie verdachten woensdag levenslang, twee verdachten 25 jaar en vier anderen twintig jaar. Vorige maand werd een van de veronderstelde organisatoren van de aanslag, de voormalige Turkmeense minister van Buitenlandse Zaken Boris Sjichmoeradov, tot levenslang veroordeeld, nadat hij op de televisie had bekend dat hij drugs had gebruikt en voor de aanslag huurlingen had geworven.
Turkmeense kranten meldden donderdag dat Sjichmoeradov en twee ’medeplichtigen’, onder wie de oud-ambassadeur in Istanbul Noermoechammed Chanamov, bij decreet door Nijazov zijn uitgeroepen tot „verrader van het moederland.”
Typerend voor de uitzendingen was een tafereel waarin iemand uit de zaal Nijazov -de ”Grote Leider”- ertoe opriep „geen genade te tonen” voor de verdachten. „Ze moeten niet door een vuurpeloton worden geëxecuteerd, maar een wrede dood sterven”, aldus het verzoek, dat met applaus werd begroet.
Duve beschuldigt Nijazov ervan dat hij in de uitzendingen „expliciet racistische taal” heeft gebruikt met betrekking tot Sjichmoeradov. Nijazov leidt Turkmenistan sinds hij in 1985 leider van de Turkmeense communistische partij werd. Hij laat zich ”Turkmenbasji” (Vader van alle Turkmenen) noemen. Zijn portret siert de nationale munt en de meeste openbare gebouwen. Veel steden, paleizen, moskeeën en vliegvelden zijn naar hem vernoemd.