Jeruzalem wacht zenuwachtig af. Gaat de poging van de president om het Amerikaanse imago te verbeteren ten koste van Israël?Onder Obama’s voorganger George Bush ging het fundamenteel fout tussen Washington en de moslim­wereld. Bush werd gezien als de agressor vanwege de oorlogen in Irak en Afghanistan. Bovendien hield Bush Jeruzalem de hand boven het hoofd. De relatie tussen Israël en de VS bereikten een hoogtepunt.

Vandaag de dag lijkt de wind uit een andere richting te waaien. Israël moet van Obama stoppen met de uitbreiding van de Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Bijna 300.000 Israëliërs wonen in dorpen en steden die Israël heeft gebouwd na de Zesdaagse Oorlog van 1967. Daar zijn de 200.000 Israëliërs in wijken in Oost-Jeruzalem nog niet eens bij gerekend.

Premier Netanyahu is echter niet van plan de uitbreiding van de nederzettingen zomaar stop te zetten. De Likudleider vindt dat Israël huizen moet kunnen bouwen om plaats te bieden aan kinderen van kolonisten.

De Amerikaanse president wil echter ook van deze „natuurlijke groei” niet horen. Wat hem betreft zet Israël geen steen meer op de andere in gebieden die het in de oorlog van 1967 veroverde.

Status

Een ander geschilpunt is de toekomstige status van de Palestijnse entiteit. Obama wil dat de Palestijnen een eigen staat kunnen stichten op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook. Het blad Yediot Ahronot schreef dat een Joodse leider van Obama’s chef-staf, Rahm Emanuel, te horen heeft gekregen dat er de komende vier jaar een permanente regeling komt op basis van twee staten voor twee volken, „en het doet er voor ons niet toe wie de premier van Israël is.”

Het lukt de Israëlische premier Benjamin Netanyahu echter niet de term ”twee staten” over zijn lippen krijgen. Hij heeft een rechts kabinet gevormd, dat voor een groot deel steunt op Knessetleden die een Palestijnse staat verwerpen. Ze voeren daarvoor de veiligheid en religieus-historische redenen aan.

Netanyahu gelooft weliswaar dat het niet in Israëls belang is dat zijn land blijft heersen over miljoenen Palestijnen, maar de regeling die hij wil treffen om beide bevolkingsgroepen van elkaar te scheiden, blijft tot nu toe in nevelen gehuld.

Door de vorige regering van Ehud Olmert is zeer intensief met de Palestijnen onderhandeld onder een tweestatenregeling. Er bestond een immens praktisch probleem: de Palestijnen zijn verdeeld in twee groepen, die van Fatah op de Westoever en de militante Hamasbeweging in de Gazastrook. Hamas weigert Israëls bestaanrecht te erkennen en ging, terwijl de vredesbesprekingen met Fatah in volle gang waren, door met beschietingen op Israël.

Vluchtelingen

Dat er geen akkoord met Fatah werd bereikt, is mede te wijten aan gebrek aan flexibiliteit bij de Palestijnse president Mahmud Abbas. Hij weigert Israël te erkennen als Joodse staat en vindt dat Palestijnse vluchtelingen terug moeten kunnen keren naar Israël. Van Joodse aanspraken op Oost-Jeruzalem wil hij niet weten. Het ontbreekt Abbas aan de bereidheid tot compromissen op het gebied van grenscorrecties.

Ook al zou Netanyahu gehoor geven aan de wensen van Obama, dan wil dat nog helemaal niet zeggen dat er snel een vredesregeling komt. Daarvoor is het namelijk ook nodig dat de Palestijnen met beide benen op de grond terechtkomen.