Stemronde in Praag levert geen nieuwe president op
De leden van de twee kamers van het Tsjechische parlement zijn er woensdag niet in geslaagd een opvolger te kiezen voor president Vaclav Havel, die op 2 februari zijn functie neerlegt. Geen van de kandidaten kreeg genoeg stemmen.
Het parlement, waarvan de beide kamers voor de gelegenheid samen vergaderden, hield woensdag drie stemrondes. In de eerste vielen twee kandidaten af, de tweede en de derde gingen tussen de conservatieve oud-premier Vaclav Klaus en senaatsvoorzitter Petr Pithart, de kandidaat van de christen-democraten. Geen van beiden haalde echter meer dan de helft van de stemmen: Klaus kreeg 113 van de 281 stemmen, Pithart kreeg er 84. De resterende parlementsleden onthielden zich van stemming.
De hele stemprocedure begint nu van voren af aan. Wanneer dat gebeurt, is nog niet duidelijk. Of dezelfde kandidaten zich zullen melden is niet zeker. Alleen Klaus, die woensdag de meeste stemmen kreeg, liet weten zeker weer mee te zullen doen. De kandidaten die sneuvelden in de eerste ronde waren oud-minister van Justitie Jaroslav Bures van de regerende sociaal-democraten en de jurist Jaroslav Krizenecky, de kandidaat van de communisten.
De 66-jarige Havel, de toneelschrijver-politicus die de Tsjechen voorging in hun strijd tegen het communisme, heeft twee termijnen achter de rug en mocht zich volgens de grondwet niet nog eens kandidaat stellen. Hij hield woensdag een afscheidsrede waarin hij de leden van het parlement ertoe opriep altijd naar hun geweten te luisteren en datgene te doen „wat op de lange termijn in het belang is van de mensheid als geheel, wat in het belang is van vrijheid, veiligheid en waardigheid van allen.”
Hij schetste in het kort zijn presidentschap, dat begon in december 1989, vrijwel onmiddellijk na de val van het communisme in Tsjechoslowakije. Toen het land in 1993 in Tsjechië en Slowakije uiteenviel, werd Havel tot president van Tsjechië gekozen. Vijf jaar later werd hij voor een tweede termijn benoemd.
„Ik heb misschien veel dingen goed gedaan en andere dingen verknald”, zei Havel. Hij voegde hieraan toe dat het niet aan hem is een waardeoordeel uit te spreken over zijn presidentschap.
Havel was een van de leiders van de mensenrechtenbeweging Charta 77. Hij geldt in Tsjechië en ver daarbuiten als iemand van groot moreel gezag. Als president worstelde hij met de verplichtingen voortvloeiende uit zijn ambt en zijn zwakke gezondheid. Hij kampte herhaaldelijk met aanvallen van zware bronchitis en moest ingrijpende operaties ondergaan.
Havels afscheidsrede werd beloond met een staande ovatie. Na de rede verliet hij de Spaanse Hal in De Burcht, het presidentieel paleis, zodat de parlementsleden konden gaan stemmen.