”De kerk in het midden” is een variant op deze serie: aan de hand van een aantal foto’s wordt nog eens teruggekeken op het jaar onzes Heeren 2008. De titel maakt duidelijk wat het perspectief is van deze terugblik: in een samenleving waarin kerk en geloof steeds meer naar de marge worden gedrongen door politiek en samenleving (zie onder meer de bladzijden 115 tot 124 voor concretisering daarvan) laten de samenstellers hun hart spreken: God regeert, en daarom: ”De kerk in het midden”!Dat wordt door een beeld op de omslag mooi ondersteund: een oud kerkgebouw, centraal op de pagina – de Bovenkerk in Kampen. Het boek gaat speciaal over gebeurtenissen in de zogenaamde gereformeerde gezindte.

God regeert door Zijn Zoon Jezus Christus. En Hij maakt voor die regering weer gebruik van Zijn kerk op aarde. Dat betekent enerzijds dat men in dit boek zegenrijke dingen tegenkomt: een hoofdstuk bijvoorbeeld over de steun die er in de gereformeerde gezindte is voor allerlei takken van zendingswerk; en een hoofdstuk over de hulpverlening die er in de eerste, tweede en zelfs tot in de derde lijn is (De Driehoek, Eleos etc.).

Het is goed dat deze zaken, waarin de hulp en de zegen van God zo duidelijk zichtbaar worden, niet snel aan de vergetelheid worden prijsgegeven; het zijn immers onverdiende zegeningen?

Gebrokenheid

Maar onvermijdelijk komen er in zo’n fotoboek ook zaken terug die in 2008 aantoonden dat Gods kerk op aarde nog altijd een strijdende kerk is en dat zij door de kracht van de zonde te maken heeft met grote gebrokenheid. Zo zetten de samenstellers in met gebeurtenissen in verschillende kerken van de gereformeerde gezindte, op synodeniveau of daarbuiten: de Protestantse Kerk in Nederland met haar zoektocht naar antwoorden op „moderne vragen van mensen” en haar grote innerlijke principiële verdeeldheid (bijvoorbeeld de kwestie-Hendrikse).

Maar die verdeeldheid wordt ook in de eropvolgende bladzijden blootgelegd als afgescheiden kerken aan de beurt komen. Een fotoboek over de kerk is niet altíjd iets om nog eens glimlachend door te nemen; de lezer is gewaarschuwd.

Zo trof mij ook nog weer eens de strijd om het behoud van onze jongeren, bijvoorbeeld als het gaat om verslaving en drankketen. Bij dat laatste onderwerp blijkt overigens dat de auteurs soms een stevig statement neerzetten: „In veel refogemeenten lusten ze graag een borrel.” Is het een wonder dat de jongen piepen zoals de ouden zingen?

Zelfonderzoek

”De kerk in het midden” gaat dus verder dan het koesteren van het nabije verleden; het noopt ook tot geestelijk zelfonderzoek.

Is het de bedoeling dat de uitgave jaarlijks verschijnt? Dan heb ik nog wel een wens, namelijk dat er een duidelijker afbakening komt van de verschillende onderwerpen die aan de orde komen. Dat gebeurt wel in een subtitel bij de inhoudsopgave, maar niet in het boek zelf. Dan kunnen sommige onderwerpen trouwens ook nog duidelijker bij elkaar worden gezet. Daarmee wil ik maar zeggen dat ik hoop dat het boek geen eenmalig verschijnsel is.

Het geheel wordt gecompleteerd met (onder meer) een kerkelijke statistiek (ledentallen kerken, overgangen naar onkerkelijkheid – opnieuw die gebrokenheid…), een necrologie van predikanten en lijsten van de wisseling van standplaats van predikanten (althans: aanname van beroep in 2008). Opdat wij gedenken!

N.a.v. ”De kerk in het midden. Fotojaarboek gereformeerde gezindte 2008”, door A. Groothedde en C. S. L. Janse; uitg. Reformatorisch Dagblad i.s.m. De Banier, Apeldoorn, 2009; ISBN 978 90 336 2948 8; 234 blz.; € 18,95.