Initiatief Van der Staaij „juridisch interessant”
Het initiatiefwetsvoorstel van SGP-Kamerlid Van der Staaij is „juridisch interessant”, omdat zij recht doet aan Europese regelgeving die, meer nog dan internationale verdragen, in de praktijk voorrang heeft boven de Grondwet.
Dat zegt prof. dr. L. F. M. Besselink, hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Utrecht, over het initiatiefwetsvoorstel van SGP’er Van der Staaij.De laatste decennia is een Europese constitutionele orde ontstaan, stelt Besselink. Die realiteit weerspiegelt zich nog niet in de Grondwet. In andere EU-lidstaten is dat wel het geval. In Duitsland bijvoorbeeld heeft de Bundestag een aparte bepaling opgenomen in de Duitse Grondwet die een bijzondere betekenis toekent aan de EU en aan het Europees recht.
Dat zo’n bepaling niet in de Nederlandse Grondwet staat, ligt volgens de jurist aan het ontbreken van een constitutioneel besef in de Tweede Kamer. Hij wijt deze ontwikkeling aan „de instabiliteit van het fortuynisme die we nog lang niet te boven zijn.”
Eveneens dragen volgens hem het geringe aantal juristen in de fracties en de hoge omloopsnelheid van Kamerleden bij aan het „extreem lage” constitutioneel besef. Sterker nog, er zou sprake zijn van „onbesef, zeer beperkte aandacht en miskenning” van het belang van Europa in het parlement.
Besselink is het oneens met de kritiek van de Raad van State dat het initiatiefwetsvoorstel „mosterd na de maaltijd” zou zijn. „Eigenlijk zegt de raad daardoor dat het parlement tegen de door de regering uitonderhandelde teksten alleen maar ja heeft te zeggen.”
Hij ontwaart een opmerkelijke paradox. „De huidige regering wil dat Europese verdragen het democratische karakter van de Europese Unie versterken. Maar tegelijkertijd is de coalitie niet bereid de voorliggende wet van Van der Staaij te steunen, uit angst voor de uitbreiding van parlementaire bevoegdheden.”
De staatsrechtdeskundige is sceptisch over de nationale inbedding van het Europees recht in de toekomst. „We zullen voortgaan constitutioneel slaapwandelend Europa in te gaan. Ook na dit belangrijke initiatiefwetsvoorstel over een onderwerp dat elke burger en politicus dagelijks raakt.”
Besselink concludeert verder dat de SGP een „zeer duidelijke omslag” heeft gemaakt van een „onvoorwaardelijke afwijzing” naar een „kritische bejegening” van de EU.
Eerder heeft zich deze omslag van euroscepcis naar een eurorealistische benadering al voorgedaan bij de ChristenUnie, aldus de Utrechtse hoogleraar.
