Veel aanvaringen, maar niet over Gretta
De vonken vlogen ervan af, maandagavond tijdens een debat in Amsterdam over het Israëlisch-Palestijnse conflict. Politici van zeven politieke partijen waren het af en toe hartgrondig oneens. Maar over één ding bestond nauwelijks verschil van mening: Gretta Duisenberg kan voorlopig beter haar mond houden.
Zelfs GroenLinks-kamerlid Karimi, die als enige een onversneden anti-Israël-standpunt uitdroeg, had geen goed woord over voor het optreden van de voorzitter van het comité Stop de Bezetting. Ze had wel de petitie van het comité ondertekend, maar de uitspraken van Gretta Duisenberg gingen haar veel te ver. „Onnodig kwetsend en onverstandig.”
Over die petitie gesproken: ook de kamerleden Dittrich (D66) en Koenders (PvdA) hadden sterk overwogen hun naam eraan te verbinden. In de petitie wordt Israël opgeroepen zich terug te trekken uit de bezette gebieden. Beide politici hadden één voorwaarde gesteld: de zelfmoordacties van de Palestijnen dienden in de petitie te worden veroordeeld. Dat had mevrouw Duisenberg echter geweigerd.
SGP’er Van der Staaij betrok ook haar man Wim Duisenberg in de discussie. Hij vindt dat de Europese bankier snel afstand moet nemen van de uitspraken van zijn vrouw, omdat hij anders wel eens in een onmogelijke positie terecht zou kunnen komen. „Als hij zo veel afweet van Europa en van geld, laat hij zich dan eens richten op de gelden die vanuit Europa naar de Palestijnen gaan.” Dat advies werd met een daverend applaus beloond.
De belangstelling voor het debat, dat was georganiseerd door het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI), was overweldigend. De kerkzaal van de liberaal-Joodse gemeente zat afgeladen vol. Alleen de partij van Gretta Duisenberg, de SP, liet het afweten. „Die wilde slechts een fractiemedewerker sturen”, schamperde CIDI-directeur Ronny Naftaniel.
PvdA’er Koenders herinnerde eraan dat tijdens de vorige verkiezingscampagne in april vorig jaar een soortgelijk debat plaatshad. Sinds die tijd is de beëindiging van het Israëlisch-Palestijnse conflict geen stap dichterbij gekomen. Hij gelooft niet meer in onderlinge vredesakkoorden. „Daarvoor is het wantrouwen te groot.” Hij zei groot voorstander te zijn van een gezamenlijk initiatief van de VS en EU, waarbij zou worden gewerkt met beloning voor wie meewerkt en straf voor wie dat niet doet.
Zijn pleidooi voor eventuele sancties tegen Israël bracht hem in aanvaring met Dittrich (D66), die een verrassende ommezwaai binnen zijn partij kon melden. De sancties tegen Israël bleken uit het verkiezingsprogram te zijn gehaald. Zelfs „kroonprinses” Lousewies van der Laan, die in het Europees Parlement nog verder ging dan de PvdA, heeft zich volgens Dittrich hieraan geconformeerd.
GroenLinks-kamerlid Karimi was in een jaaroverzicht over 2002 als samenvatting tegengekomen: „Palestijnse terreur duurt voort. Israël slaat terug.” Zij wilde het omkeren. „Israëlische bezetting duurt voort. Palestijnen slaan terug.” Het Israëlisch-Palestijnse conflict kan volgens haar worden opgelost als Israël zich terugtrekt uit de bezette gebieden.
Hoon was haar deel. CDA’er Eurlings hield haar de aanleiding voor de bezetting van Palestijnse gebieden onder ogen. „Israël werd aangevallen en bedreigd. Het is veel te simpel om te suggereren dat het conflict beëindigd wordt als Israël zich terugtrekt. Vrede zal van twee kanten moeten komen.” Hij wees bij herhaling met de beschuldigende vinger naar Yasser Arafat, die als leider van het Palestijnse volk ernstig heeft gefaald en wat hem betreft van het toneel kan verdwijnen.
Ook Tineke Huizinga (ChristenUnie), Van der Staaij en VVD’er Van Schijndel -„de bezetting is een noodzakelijk kwaad”- reageerden fel op de uitspraken van Karimi. „De kern van het probleem is het antisemitisme in de omringende landen in het Midden-Oosten. Zij willen Israël niet. Het probleem is niet de bezetting maar het geweld”, fulmineerde Huizinga.
Ze erkende overigens wel het recht van de Palestijnen op een eigen staat, maar wilde van enig begrip voor Palestijnse terreuraanslagen niets weten. „Bij de aanslagen op 11 september heb ik ook niemand zich horen afvragen of de kapers van de vliegtuigen wellicht een moeilijke jeugd hadden gehad of de wanhoop nabij waren.”
Van der Staaij wees erop dat Israël overduidelijk de bereidheid heeft getoond tot concessies. „Ook ik geloof er niets van dat het conflict voorbij is als Israël zich terugtrekt. Vergeet niet dat de verantwoordelijken voor de moslimterreur uit zijn op liquidatie van het Joodse volk.”
Dissident Karimi sprak er schande van dat Schiphol dient als doorvoerhaven voor Israëlische wapens. Dat zou ze graag willen verbieden. Vanuit de zaal werd haar gewezen op de consequentie dat Israël dan mogelijk over vijf jaar zonder wapens zit. Daarop bleef het kamerlid een reactie schuldig.
Achter de microfoon stond nog steeds een rij vragenstellers toen Naftaniel tegen elven een eind maakte aan het tumultueuze debat.