Dinsdagmiddag, even na 13.00 uur, leek het in de Tweede Kamer héél eventjes op Prinsjesdag.Want net als op die jaarlijkse parlementaire hoogtijdag in september bood minister Bos het parlement een heus koffertje aan. Alleen bevatte het leren valies vandaag niet de departementale stukken voor de nieuwe begrotingscyclus, maar juist een terugblik op het voorbije jaar.

Sinds 2000 is de derde woensdag in mei, verantwoordingsdag geheten, een dag van reflectie. Centraal staat de vraag of de overheid bereikt heeft wat zij had willen bereiken en daarbij enigszins binnen haar budgetten is gebleven.

De jaarlijkse terugblik kan in ieder geval breedvoerig worden genoemd. Alle zogenoemde verantwoordingsstukken passen –evenals op Prinsjesdag– bij lange na niet in het handkoffertje van Bos. Daarvoor is op zijn minst een hutkoffer nodig, al zou een steekwagen ook geen overbodige luxe zijn.

Zo perst het Rijk er ieder jaar zo’n 2500 pagina’s aan verslagen uit. De Algemene Rekenkamer –de onafhankelijke ‘accountant’ van de overheid– doet daar met de controle hierop niet voor onder.

De hoeveelheid paperassen ten spijt, sloeg verantwoordingsdag –aan het Binnenhof ook wel bekend als ”gehaktdag”– tot nog toe nog niet erg aan. Het was vooral een dag voor liefhebbers van veel cijfers achter de komma en verre van de tegenhanger van Prinsjesdag die het had moeten zijn.

In een poging verantwoordingsdag te redden introduceerde het kabinet daarom vorig jaar een heuse verantwoordingsbrief, waarin de kabinetsprestaties in het voorgaande jaar worden aangestipt.

In de vorige week gepresenteerde variant over 2008 klopt het kabinet zichzelf flink op de borst. Voor 82 procent van de 84 beleidsdoelen en -projecten zou de regering op koers liggen, aldus premier Balkenende.

De Algemene Rekenkamer stelde gisteren echter dat van alle doelen die ministers stellen bij maar liefst twee derde niet valt te zien of het moment van volbrengen enigzins nadert.

Een en ander lijkt met elkaar in tegenspraak, maar zo ver wilde Rekenkamerpresident Saskia Stuiveling dinsdag niet gaan. Kabinet en Rekenkamer vergelijken volgens haar appels met peren.

Omdat de beleidsdoelen van het kabinet niet zijn vertaald naar begrotingsniveau „maakt de regering een andere uitsnede van de werkelijkheid. De verantwoordingsbrief valt buiten ons onderzoek”, aldus Stuiveling.

Daarmee wordt de beoordeling van de kabinetsprioriteiten dus overgelaten aan de Tweede Kamer. „Maar die heeft daarvoor te weinig informatie”, stelt de Rekenkamerpresident, die benadrukt het kabinet herhaaldelijk te hebben verzocht zijn doelen te vertalen naar een begroting op artikelniveau.

In de verantwoordingsbrief viert het kabinet dus vooral zijn eigen feestje.

Een voorbeeld: het vakje naast de doelstelling over een „gericht armoedebeleid” kleurt groen. Maar volgens Stuiveling zegt dat niets over het armoedebeleid, maar puur en alleen dat de bestrijding van armoede volgens plan is uitbesteed aan gemeenten.

CDA-Kamerlid De Néree typeerde verantwoordingsdag twee jaar terug als „allemaal nog te veel: volg de pijltjes en zoek de boswachter.” Met Balkenendes verantwoordingsbrief lijkt het geheel er echter niet minder mistig op te zijn geworden.

Of de heren en dames parlementariërs zich dit jaar opnieuw het bos in laten sturen, zal volgende week donderdag moeten blijken. Dan is het officiële Verantwoordingsdebat in de Kamer. En alleen op die plek en nergens anders kan verantwoordingsdag écht tanden krijgen.