Blauwe stroom dankzij reuzenstaafmixer
Wie Borssele zegt, zegt kerncentrale. Een proef met het opwekken van getijdenenergie toont aan dat de Zeeuwse gemeente niet wegloopt voor alternatieve energieopwekkers. „We profileren ons graag als ‘energieke’ gemeente.”
Als een enorme staafmixer hangt de testopstelling boven de Westerschelde. De installatie, ontworpen door het Utrechtse Econcern, werd de afgelopen weken bevestigd aan de aanlegsteiger van de Totalraffinaderij bij Borssele. Binnenkort gaat de rotor een jaar lang kopje-onder voor een unieke proef: het opwekken van getijdenenergie.Rentmeesterschap
De gemeente Borsele heeft wat met energie, zegt Milieuwethouder J. M. Zandee (SGP/CU), wijzend naar de kerncentrale verderop langs de Zeedijk. „Binnen onze grenzen wordt kern- en conventionele energie opgewekt, en ook windenergie. Toch vinden we het belangrijk om na te denken over andere vormen. We zijn groot voorstander van duurzame energie. Niet alleen vanwege de klimaatproblematiek, maar ook vanuit een stukje rentmeesterschap.”
Daarom nam Borsele in 2006 het initiatief voor de proef met getijdenenergie. Het project is verder ontwikkeld met adviesbureau Ecofys uit Utrecht, die de technologie inbracht en een consortium van elf partijen aanstuurt.
Een uniek project, zegt Marcel Aanen, beleidsmedewerker energie van de gemeente en een van de drijvende krachten achter het initiatief. „Nergens wordt nog energie opgewekt uit zowel golfslag als getijdenstroming. Wij willen aantonen dat het wel degelijk kan, zonder al te hoge kosten.”
In de Westerschelde wordt de turbine een jaar lang onderworpen aan stroming, zout water, zand, aangroei en allerlei weersinvloeden. Daarmee is de proef de eerste in Nederland die gedurende langere tijd in vrije getijdenstroming wordt gedaan. Aanen: „Om de installatie marktrijp te maken, moeten we zeker weten of hij al deze omstandigheden aankan.”
De 11 meter hoge koker die aan de steiger hangt, volgt precies de bewegingen van eb en vloed. Om de installatie soepel te laten bewegen, is samengewerkt met een van de grootste achtbaanbouwers ter wereld.
De getijdenrotor, die straks onder water verdwijnt, is bevestigd aan een aandrijfas die uit de koker komt. „De rotorbladen worden in beweging gezet door stroming. De bladen steken nog zo’n 10 centimeter boven het water uit. Daardoor vangen ze ook de energie op die zich in de toppen van de golven bevindt.”
Blauwe energie
De draaiende beweging van de rotor drijft een turbine aan. Die is in de proefopstelling goed voor zo’n 30 kW, waarmee honderd huishoudens van ‘blauwe’ energie kunnen worden voorzien. „Het gaat hier natuurlijk om een test”, benadrukt Aanen. „Als de techniek straks breder kan worden toegepast, zal de impact veel groter zijn.”
Volgens hem bestaat er veel interesse voor het Borselse initiatief. „De techniek is bij uitstek geschikt om op booreilanden toe te passen.” Maar het kan ook dichter bij huis. „Er is concrete belangstelling om in de Oosterscheldekering met dit systeem energie te gaan opwekken. Als het ergens kan, dan is het daar wel.” Volgens projectleider Peter Scheijgrond van Ecofys kan daar per opening van de kering op jaarbasis voor ruim 3000 huishoudens energie worden opgewekt.
Tot nu toe verloopt de proef in de Westerschelde zonder al te grote problemen. Zelfs niet met de financiering, bij dit soort duurzame initiatieven toch vaak het struikelblok. Scheijgrond: „Vanuit het ministerie van Economische Zaken hebben we 280.000 euro subsidie gekregen. Brussel droeg 545.000 euro bij. Dat geeft toch aan dat ze belang hechten aan deze proef.”
Toch is getijdenenergie met het huidige overheidsbeleid nog lang niet rendabel, vervolgt Scheijgrond. „We krijgen nu 12,5 eurocent subsidie voor de teruglevering van stroom aan het energienet. Pas als dat naar 37 cent gaat, wordt het interessant om op grotere schaal getijdenenergie te winnen.”
Borssele mag vanwege z’n kerncentrale bij sommigen een negatieve bijklank hebben, de proef heeft niets te maken met imagoverbetering. Zandee: „Als het aan ons ligt, komt er zo een tweede kerncentrale bij. Wij willen gewoon verder kijken dan de huidige energieopwekkers.”
Dat houdt wat hem betreft niet op bij getijdenenergie. „We denken na over de aanleg van een zonnebos. Een woud van zonnecollectoren op palen. Borsele is niet voor niets de energiegemeente van Nederland.”
