Wilhelmina: Ik wil niet feestvieren als er crisis is
Een document, een standaardwerk. Die etiketten verdient het prachtige boek ”Het koninklijk fotoalbum”, waarin 1250 foto’s een overzicht geven van een eeuw Oranje, maar ook van een eeuw Nederlandse geschiedenis van 1900 tot 1999.
Het boek begint met een staatsieportret van de jonge koningin Wilhelmina: statig, lange jurk, echt nog 19e-eeuws. De koningin zit dan net twee jaar op de troon en is de enige stamhoudster.Het fotoboek eindigt met een foto die op de laatste dag van de eeuw is gemaakt in India. De koninklijke familie maakt daar de millenniumwisseling mee. Deze foto heeft een heel ander karakter: prinsen en prinsessen in T-shirts, spijkerbroeken en bergschoenen omringen hun opa, prins Bernhard.
De foto’s uit ”Het koninklijk fotoalbum” geven een compleet beeld van de geschiedenis van de vorige eeuw. Alle belangrijke thema’s passeren: de wereldoorlogen, Troelstra met zijn revolutiegeest, koninklijke huwelijken, geboortes, rampen, Elfstedentochten. Ook het alledaagse leven van de Oranjes komt aan bod.
De informatieve bijschriften geven steeds duidelijk aan wanneer de foto’s zijn gemaakt en wie er op te zien zijn. Slechts een enkele keer blijft de kijker met een vraag zitten.
De toelichtingen vermelden soms leuke anekdotes. „De Oranjes hebben er altijd veel plezier in mensen bijnamen te geven”, zo schrijft oud-conservator van Paleis Het Loo, E. van Heuven-van Nes, die het boek samenstelde. Zij citeert een brief van Juliana van 6 september 1926 als de koninklijke familie in het zomerverblijf bij Scheveningen verblijft: „We zitten hier alle drie aan zee uit te zieken, van bronchitis (Mek) en kinkhoest (Vek en ik) – heel gezellig.” Mek is haar moeder, Vek haar vader.
Een ander opvallend citaat –van koningin Wilhelmina– staat bij een foto uit 1930. Tegen haar kledingontwerper sprak zij toen: „Ik geef geen ontvangsten meer en heb dus ook geen kleding meer van u nodig. Het geld dat ik bespaar, gaat naar het crisiscomité. Ik wil niet feestvieren als er een crisis is.”
Het boek is een weergave van het grote tienjarige fotoproject dat sinds 2000 op Paleis Het Loo te zien is. Een selectie van die foto’s is nu gebundeld. Zo wordt voorkomen dat veel waardevol werk verloren gaat.
Het dikke boekwerk dat op Koninginnedag, de honderdste geboortedag van Juliana, verscheen kost wat, maar wie bedenkt hoeveel uren er achter de samenstelling zitten en hoeveel fotografen copyrights moeten ontvangen, snapt niet dat een dergelijk boek anno 2009 nog kan worden uitgegeven voor deze prijs.
N.a.v. ”Het koninklijk fotoalbum. Oranje in beeld in de twintigste eeuw”, door Emerentia van Heuven-van Nes; uitg. Thoth, Bussum, 2009; ISBN 978 90 6868 500 8; 376 blz.; € 49,50.
