Ds. Tj. de Jong (66) is met zijn gezin inmiddels verhuisd vanuit de grote pastorie in het centrum van Staphorst naar een nieuwbouwwoning aan de rand van het dorp. In de studeerkamer zijn de boekenkasten al ingeruimd. Op de grond, stoelen en tafels liggen vele tientallen exemplaren nog te wachten op een plaatsje langs de wand. „En dan te bedenken dat wij, toen we destijds voor de zending naar Zimbabwe gingen, niet meer dan 20 kilo per persoon aan bagage mochten meenemen”, glimlacht hij. „Ook daar ging het prima, zonder al die boeken. Dus, ach…”Relativering, creativiteit en humor. De hersteld hervormde predikant, die bijna zeventien jaar aan Staphorst verbonden was, vindt het belangrijke zaken. „Niet alles waar je op tegen bent, moet je op het principe schuiven. Als er totaal geen relativering en creativiteit is en als de humor volledig ontbreekt, dan word je star. We moeten onszelf niet verabsoluteren.”

SGP

In 1969 werd kandidaat De Jong bevestigd als hervormd predikant in Nieuw-Lekkerland. Tot twee keer toe verbond hij zich aan de hervormde gemeente van Garderen en na een tijd werkzaam te zijn geweest voor de zending in Zimbabwe, werd hij bevestigd als predikant in Poortvliet. „Ik kijk met dankbaarheid terug op die verschillende periodes in de verschillende gemeenten.”

Sinds 1992 staat hij in Staphorst. Met die gemeente is het gezinsleven van de familie De Jong sterk vervlochten. „Vijf van onze zes kinderen wonen hier.”

Ds. De Jong is en blijft, als voorzitter van de kiesvereniging van de SGP, in Staphorst ook actief in de plaatselijke politiek. „Al is de kerk wel zeer duidelijk van de politiek gescheiden. En zo moet het ook.”

Een vader van de dorpsgemeenschap wil hij zichzelf niet noemen. Al heeft hij wel een bijzondere band met het dorp gekregen. In de grote hersteld hervormde gemeente, met ruim 5000 leden, heeft hij de afgelopen jaren meer dan 600 mensen begraven. „In al die gezinnen kom je over de vloer. Net als bij de gezinnen van de ongeveer 1600 kinderen die ik hier heb mogen dopen. Je vergroeit met de gemeente. Daarom ben ik ook zo dankbaar dat we in dit dorp, in onze terminologie, de hervormde gemeente, zowel vóór als tijdens de vorming van de PKN, ongescheurd hebben mogen bewaren. Alle schakeringen, want die zijn er zeker in deze gemeente, zijn onder die ene paraplu gebleven. Daar ben ik verwonderd over.”

Zimbabwe

Als het aan ds. De Jong gelegen had, was hij als predikant doorgegaan tot het geestelijk of lichamelijk niet meer ging, zoals hij het zelf omschrijft. „Maar ik heb me kerkordelijk gehoorzaam getoond, ook al vind ik de emeritaatsregel on-Bijbels en ongereformeerd. Ik hoop nu, als mijn opvolger hier is bevestigd, aan het werk te gaan als bijstand in het pastoraat in Harskamp en Vriezenveen. En ik blijf natuurlijk preken, als ik er de gezondheid voor mag houden.”

Als het over kerkordes gaat, steekt ds. De Jong zijn voorliefde voor de Dordtse Kerkorde (DKO) niet onder stoelen of banken. „Waarom krampachtig vasthouden aan de hervormde kerkorde van 1951 als je met wat simpele vertalingen naar de situatie van deze tijd ook heel goed met de Dordtse Kerkorde uit de voeten kunt? Ik ben zeker voor orde in de kerk. De zaken moeten ordelijk geschieden. Maar we moeten ook oppassen dat we niet bij alles te formeel kerkordelijk reageren. Iets is nog niet goed omdat het in de kerkorde staat.”

Hoe goed de banden met Staphorst ook zijn, heimwee naar Zimbabwe heeft ds. De Jong nog steeds. „We hebben daar van 1977 tot 1980 mogen werken in de zending. En daaraan hebben we toch wel enig heimwee overgehouden.”

Als het over de deplorabele politieke situatie in Zimbabwe gaat, wordt hij fel. „Het is verschrikkelijk wat daar gebeurt. Dat grijpt mij aan. Ik volg het nieuws uit Zimbabwe nauwgezet. Ook de berichten uit Zuid-Afrika volg ik nauwkeurig omdat daar wel eens hetzelfde kan gaan gebeuren als in Zimbabwe, Mandela ten spijt.”

Even kijkt hij zwijgend voor zich uit. Dan, zachter: „Als ik weer in Zimbabwe ben, dan ben ik thuis.”

Staphorst laat hij als predikant nu los. En hoewel de principiële strijdpunten met de Protestantse Kerk voor ds. De Jong recht overeind staan, is hij dankbaar voor de goede regeling die er voor de hersteld hervormde gemeente is getroffen met de commissie van bijzondere zorg (cbz) in de PKN. „De scheuring heeft diepe, diepe voren in mijn leven getrokken. Maar de gesprekken met de cbz waren waardig en constructief. En de uiteindelijke regeling, waarbij wij de kerk en de pastorie hebben overgedragen gekregen, is goed.”

Eenheidskerk

De afgelopen jaren had ds. De Jong, naast tal van andere functies in onder meer zending en politiek, zitting in het moderamen van de Hersteld Hervormde Kerk. „Dat ging goed, we hebben goed met elkaar kunnen werken. Maar ten aanzien van de Hersteld Hervormde Kerk steek ik ook echt de vlag niet uit. Laten we toch bewaard worden voor zelfgenoegzaamheid. Voor een eenheidskerk waarin we allemaal hetzelfde denken en elkaar inzegenen. Daarvoor ben ik soms wel een weinig bevreesd.”

Zijn liefste werk? „Het Woord des Heeren uitdragen. Naar de Schrift, de belijdenis en de bevinding. In die volgorde. En eigenlijk wil ik dan de Schrift helemaal niet in een bepaalde volgorde zetten omdat die overal boven staat. Die Bijbelse boodschap begeer ik door te geven. Daar praktisch handen en voeten aan geven in prediking, pastoraat, catechese en door het schrijven in diverse bladen. Dat is mijn verlangen, ook voor de jaren die mij, onder de voorzienigheid des Heeren, nog gegeven zijn.”