Zuma’s koers onduidelijk
De begeerde en tegelijk gevreesde tweederdemeerderheid heeft het ANC van Jacob Zuma niet gehaald bij de verkiezingen voor parlement, provincie- en gemeentebesturen. Zuma kan echter tevreden zijn. Zijn partij heeft wel een overtuigende meerderheid gehaald en hij wordt president.
Minpuntje voor het ANC is dat de gekwalificeerde meerderheid niet is gehaald. Dan zou het mogelijk zijn geweest de grondwet zonder medewerking van andere partijen te wijzigen. Weliswaar heeft Zuma niet gezegd daar concreet plannen voor te hebben, maar hij heeft wel opmerkingen gemaakt waaruit blijkt dat hij de democratische spelregels niet onaantastbaar vindt. Zo heeft hij in de verkiezingstijd geroepen dat rechters zich moeten gaan verantwoorden tegenover de regering. Dat zou betekenen dat de onafhankelijkheid van de rechtspraak in het geding komt. Evenzo gaf hij te kennen oppositiepartijen en de media aan banden te willen leggen.Of dit werkelijk gaat gebeuren is nog maar de vraag. Iedereen beseft dat concrete plannen en verkiezingsretoriek twee verschillende dingen zijn. Maar belangrijker is nog dat niemand precies kan zeggen welke koers Zuma gaat varen. Waarnemers wijzen erop dat hij zich nu opwerpt als kampioen van de armen. Maar evengoed kan hij de banden aanhalen met grootindustriëlen.
Een echt betrouwbaar imago heeft Zuma niet. Met geldzaken is hij uiterst slordig. Dat past bij zijn zwierige, uitbundige levensstijl. Lange tijd hing er een proces boven zijn hoofd vanwege verdenking van corruptie bij de aanschaf van het nieuwe wapenarsenaal van Zuid-Afrika. Dat proces is van de baan vanwege „onregelmatigheden” in de procesgang. Maar daarmee blijft er een zweem van verdenking rondom hem hangen, die bepaald geen vertrouwen wekt.
Daarbij komt nog dat niet alleen Zuma maar ook het ANC een bezoedeld verleden heeft als het gaat om corruptie en vriendjespolitiek. Ambtenaren worden bijvoorbeeld niet benoemd omdat ze geschikt zijn, maar omdat ze vooraf een bedrag op tafel hebben gelegd. Daarbij geldt ook nog eens dat de gekozen president vooral zijn eigen volksgenoten, in Zuma’s geval de Zoeloes, bevoorrecht.
Veel Zuid-Afrikanen weten dit allemaal. En desondanks heeft 65,9 procent gestemd op het ANC. Velen zeggen daarbij: „Het ANC is net als mijn kerk. Ik heb vertrouwen in beide, ze bedoelen het goed.”
Van goede bedoelingen kan een land niet draaien. Zuid-Afrika verkeert in grote problemen. Het land zinkt snel weg in een moeras van ellende. De kwaliteit van onderwijs en gezondheidszorg holt achteruit. De werkloosheid staat momenteel op bijna 35 procent en de aidsproblematiek is enorm.
Alleen een president die beschikt over een natuurlijk overwicht en die werkelijk het landsbelang stelt boven zijn eigenbelang, kan in zo’n situatie uitkomst bieden. Dat is niet alleen in het belang van Zuid-Afrika zelf, maar ook voor heel zuidelijk Afrika, waarvoor het land van Zuma een voorbeeldfunctie heeft en wat bovendien voor die regio in economisch opzicht groot gewicht heeft.