In de overeenkomst spreken de landen zich onder meer uit voor de slotverklaring van de vorige top, in het Zuid-Afrikaanse Durban in 2001. In dat document werd enkele keren verwezen naar het conflict in het Midden-Oosten, tot woede van de Verenigde Staten en Israël. De snelle bevestiging van de tekst moet zorgen dat de landen zich richten op de belangrijke onderwerpen zoals de relatie tussen armoede en discriminatie en niet blijven hangen in de discussie over Israël en Palestina.De aanname van de verklaring is volgens de hoge commissaris voor de mensenrechten van de VN, de Zuid-Afrikaanse Navi Pillay, het antwoord op de controversiële toespraak van de Iraanse president Mahmud Ahmadinejad. De Franse minister van Buitenlandse Zaken, Bernard Kouchner, noemde het zelfs „een nederlaag” voor Ahmadinejad.

Tijdens de openingstoespraak van de VN-top liepen tientallen afgevaardigden, onder wie vertegenwoordigers van alle 23 aanwezige Europese lidstaten, weg omdat Ahmadinejad Israël een „racistische staat” had genoemd. Diverse landen hadden al voor het begin van de top gewaarschuwd weg te gaan als Ahmadinejad zijn spreektijd zou gebruiken om Israël aan te vallen. De meeste afgevaardigden keerden later toch terug naar de zaal.

Israël reageerde gisteren stellig op de toespraak van de Iraanse president, die het land een racistisch regime noemde. „Iran wil het Joodse volk net zo behandelen als Adolf Hitler 65 jaar geleden”, aldus vicepremier Silvan Shalom.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu bedankte alle landen die zijn weggebleven van de omstreden antiracismeconferentie. De beslissing om de conferentie te boycotten heeft weer „enig verstand gebracht in een wereld waarin een conferentie tegen racisme een podium biedt aan een Holocaustontkenner die Israël van de kaart wil vegen”, aldus Netanyahu.

Ook het Vaticaan leverde gisteren kritiek op de rede van Ahmadinejad. Een woordvoerder van het Vaticaan, pater Frederico Lombardi, noemde de toespraak „extremistisch en beledigend.” Hij voegde hieraan toe dat de uitspraken geen bijdrage leveren aan de doelstellingen van de conferentie.

De Iraanse pers daarentegen prees gisteren de rede van president Ahmadinejad. Media in het Aziatische land kopten met: ”Roep om rechtvaardigheid in het hart van Europa. Ahmadinejad maakt westerse racisten kwaad” en ”Applaus voor de Iraanse logica”.

Andere westerse landen, waaronder Amerika en Nederland, besloten al op voorhand niet naar Genève af te reizen voor de bijeenkomst. Zij waren bang voor een herhaling van de top in Durban. Arabische landen probeerden toen een veroordeling van Israël af te dwingen en er werd veel kritiek op westerse landen geuit.

Volgens het Vaticaan was de westerse boycot echter geen goede oplossing. Ook mensenrechtenorganisatie Amnesty International zegt ervan overtuigd te zijn dat regeringen zich in Genève moeten laten zien in de strijd tegen racisme. De organisatie zette vraagtekens bij de motivering van de landen om niet naar Genève te gaan.

De Franse minister Kouchner zei gisteren dat het besluit van de Verenigde Staten en acht andere landen, waaronder Nederland, om de racismeconferentie van de Verenigde Naties te boycotten niet alleen paradoxaal is, maar ook fout kan zijn. Kouchner oefent met het commentaar zeldzame kritiek op de regering van president Barack Obama. Kouchner zei: „Het is meer dan een paradox. Het zou een fout kunnen zijn.”

De vijfdaagse top in Genève is vrijdag pas afgelopen. Op de laatste dag bespreken afgevaardigden de tekst nog eenmaal.