De 23 miljoen stemgerechtigde Zuid-Afrikanen kunnen kiezen uit bijna 150 partijen, maar slechts een handvol maakt serieuze kansen. Zeker 140 van de partijen, met namen variërend van Partij De Aarde Is Plat tot De Partij Voor Iedereen zijn niet serieus te nemen. De belangstelling gaat vooral uit naar de race om de stemmen rond ANC, Cope (een afsplitsing van het ANC), de Democratische Alliantie (DA) en in mindere mate de Inkatha Vrijheidspartij (IFP). De peilingen zijn al wekenlang tegenstrijdig.Het staat echter als een paal boven water: het Afrikaans Nationaal Congres gaat de verkiezingen glansrijk winnen en de volgende president leveren. En dat wordt zonder enige twijfel Jacob Zuma. De DA blijft waarschijnlijk de officiële oppositie. En achter de vraag hoe de toekomst van het Congres van het Volk (Cope) eruit gaat zien staat een levensgroot vraagteken. Cope bestaat nog maar een aantal maanden. Niettemin zijn veel voormalige ANC’ers naar de nieuwe splinterpartij overgelopen.

De Inkatha Vrijheidspartij haalt vermoedelijk bakzeil, zelfs in haar eigen provincie, KwaZulu-Natal. De Zoeloe Zuma, als held vereerd in zijn provincie, zal zonder twijfel duizenden Zoeloes losweken van de IFP. Zuma’s voorgangers: Mandela, Mbeki en de huidige tussenpaus Mothlante, komen voort uit de Xhosabevolking. Niet voor niets wordt het ANC wel eens schertsend de „Xhosa Nostra” genoemd.

Jacob Zuma is zojuist verlost van rechtszaken die hem jarenlang boven het hoofd hingen. Hij was aangeklaagd voor corruptie rond de aanschaf van het nieuwe wapenarsenaal van Zuid-Afrika. De openbaar aanklager kondigde onlangs aan dat er „onregelmatigheden” waren geconstateerd in Zuma’s rechtsproces. Volgens de aanklager reden genoeg om het proces te annuleren. „Ik spreek geen oordeel uit over de aanklachten tegen Zuma”, onderstreepte die.

In de verkiezingscampagne van het ANC heet het nu dat Zuma onschuldig is en ‘vrijgesproken’ en dat de pers en justitie een heksenjacht op Zuma hadden gehouden.

De voorzitter van de DA, Helen Zille, wijst er op dat Zuma een mediatribunaal voorbereidt (om de pers te censureren), de onafhankelijke rechtspraak wil afschaffen (Zuma in een verkiezingsrede: „Rechters moeten zich verantwoorden tegenover de regering”) en oppositiepartijen aan banden gaat leggen.

Daarvoor moet Zuma gaan sleutelen aan de grondwet, wat hij kan doen met een tweederdemeerderheid in het parlement. Het ANC bezit die absolute meerderheid sinds de vorige verkiezingen, maar heeft in die periode niet geprobeerd de grondwet naar zijn hand te zetten. „Het is onze voornaamste taak ervoor te zorgen dat het ANC die meerderheid kwijtraakt”, zegt Zille.

Corruptie binnen de overheid is onder de ANC-regering als een olievlek uitgebreid. Ambtenaren worden niet benoemd omdat ze voor die baan geschikt zijn, maar omdat ze vriendjes zijn of familieleden of ervoor onder de tafel hebben betaald. De kranten staan elke dag bol van nieuwe corruptiegevallen. Open rioleringen, ongezond drinkwater en andere calamiteiten in het hele land zijn louter en alleen toe te schrijven aan luiheid, onkunde, vriendjespolitiek en corruptie.

De toename van de misdaad kan aan dezelfde factoren worden toegeschreven. Staatsziekenhuizen hebben tekorten aan medicijnen, beddengoed en behoorlijk functionerende apparatuur. Het onderwijs in Zuid-Afrika holt achteruit in kwaliteit. De werkloosheid staat op 33 procent.

Door de jarenlang verwaarloosde aidsepidemie is de gemiddelde levensverwachting gedaald van 65 jaar (1977) tot begin 40. Dus waarom zouden al die gedupeerde Zuid-Afrikanen op het ANC stemmen? Velen hebben in enquêtes gezegd dat ze dat dan ook niet zullen doen, of helemaal geen stem zullen uitbrengen, uit protest. Maar een nog groter aantal zegt: „Het ANC is net als mijn kerk. Ik heb vertrouwen in beide, ze bedoelen het goed.”

DA-leider Zille is niet optimistisch over de toekomst. „Zuma is eropuit zichzelf en zijn kameraden te verrijken, ten koste van ons. Wees niet verbaasd als wij dezelfde kant opgaan als Zimbabwe.”

Het ANC is vorig jaar begonnen met het in beslag nemen van boerderijen van blanke omdat die onder de apartheid zwarte boeren waren ontnomen. Nagenoeg driekwart van die bedrijven is inmiddels verwaarloosd door de nieuwe bewoners. Vandaar dat Zuid-Afrika in 2008 voor het eerst in zijn geschiedenis voedsel moest invoeren. De vraag is: Zullen voldoende Zuid-Afrikanen hun traditionele loyaliteit voor het ANC zwaarder laten wegen dan de kwaliteit van hun bestaan?