„Geen woord van de Schrift is los verkrijgbaar”
Ongeveer tachtig predikanten waren maandag aanwezig op een door de Gereformeerde Bond georganiseerde studiedag over de serie ”Commentaar op het Nieuwe Testament” (CNT). „Het blijkt dat onze belangstelling breder is dan kerkgeschiedenis en dogmatiek”, zei ds. H. J. Lam, voorzitter van de Bond. „Ook gewone gemeentepredikanten hebben interesse voor exegese.”
Met de verschijning van het deel over 2 Korinthe door dr. T. E. van Spanje nadert de CNT-reeks, onder redactie van de gereformeerd vrijgemaakte emeritus hoogleraar prof. dr. J. van Bruggen, zijn voltooiing. Drie delen moeten er nu nog verschijnen: een commentaar op de pastorale brieven, een themadeel over de apostolische periode en een commentaar op de brief aan de Hebreeën (2011). Diverse delen zijn meerdere malen herdrukt.Dr. Van Spanje zoekt naar een verklaring voor de grote belangstelling: „De mensen gaan de noodzaak van een goede exegese weer inzien. Het heeft er misschien mee te maken dat een aantal studenten te weinig colleges exegese heeft gehad. Vroeger was er meer aandacht voor dat vak op de universiteit.”
Tijdens de studiedag liet prof. Van Bruggen het belang van het grotere geheel van teksten zien. „Geen woord van de Schrift is los verkrijgbaar”, zei hij. „We mogen geen stukjes van een Evangelie isoleren, wanneer we over een onderdeel daarvan spreken, maar we moeten altijd het hele Evangelie in gedachten hebben. Het is goed om te beseffen in welk groter kader de verhalen en wonderen staan.”
Een dergelijke manier van exegetiseren bewaart voor oppervlakkigheid, zei hij. Hij gaf als voorbeelden de wonderen en de mensheid van de Heere Jezus. Jezus’ wonderen zijn geen bewijzen voor wat een gelovige kan doen, aldus prof. Van Bruggen. „Jezus doet buitengewone, goddelijke wonderen, die van Hem getuigen als van de Zoon van God.” Bij de tegenwoordige populaire nadruk op Jezus’ mensheid moet Zijn godheid niet vergeten worden. „Zijn meeleven met ons en Zijn medelijden zijn heel menselijk, maar de waarde ervan ligt daarin dat Hij dit alles als God uit God doorleeft.”
Dr. J. van Eck, die onder andere het deel over Handelingen op zijn naam heeft staan, liet in een causerie de wereld van Handelingen dichtbij komen. Hij noemde onder andere het debat van Paulus met de filosofen, de traagheid van het proces rond Paulus, de onhandigheid van de overheid in godsdienstzaken en de angst van de overheid voor nieuwe religieuze bewegingen. Schrijver Lucas stak soms op een fijnzinnige manier de draak met het Romeinse bestuur.
Vlam in de pan
De derde spreker, dr. Van Spanje, wees op het belang van de kennis van de tijd en de omstandigheden van een Bijbelboek voor de uitleg ervan. Daarom heeft hij in zijn commentaar een uitvoerige historische reconstructie gegeven van de gebeurtenissen die zijn voorafgegaan aan het schrijven van 2 Korinthe.
Na het versturen van 1 Korinthe was de vlam in de pan geslagen en moest de apostel vanuit Efeze een niet-aangekondigd tussenbezoek aan de Korintiërs brengen. Dit liep echter uit op een mislukking. Na het sturen van een derde brief veranderde de gesteldheid van de gemeente en was zij weer loyaal aan Paulus. Die loyaliteit blijkt uit het opleggen van een tuchtmaatregel.
Een andere lijn in de brief is de aandacht voor de zogenaamde sofisten, die door hun nadruk op welsprekendheid indruk wilden maken in de gemeente. Dr. Van Spanje: „Op diverse plaatsen geeft Paulus overzichten van zijn leven, waaruit blijkt dat hij een uiterst zwak figuur is geweest, die voortdurend werd verdrukt. Alleen als een dienaar zwak is, dan is hij machtig.”