Deze waarschuwing bracht de Raad voor Werk en Inkomen (RWI), het adviesorgaan van werkgevers, vakbonden en gemeenten, maandagmiddag over aan minister Donner van Sociale Zaken.De RWI wijst er in zijn Arbeidsmarktanalyse 2009 op dat enerzijds de werkloosheid toeneemt en anderzijds er nog steeds veel vacatures zijn in onder meer de zorg en het onderwijs. Ook dreigt over enkele jaren een tekort aan personeel door de vergrijzing en stellen werkgevers steeds hogere eisen aan hun werknemers.

Dit alles bij elkaar zorgt volgens de RWI voor een complexe situatie die vraagt om „een bredere visie” in het beperken van de werkloosheid.

Als er geen evenwicht wordt gevonden tussen het voorkomen van hoge werkloosheid en het vervullen van vacatures, zal Nederland volgens de raad een aantal verworvenheden op economisch en sociaal gebied kwijtraken, waardoor herstel belemmerd wordt. Vooral met om-, bij- en herscholing moet volgens de RWI de arbeidsmarktpositie van werkenden en werklozen verbeterd worden. De periode van economische crisis zou benut moeten worden om tijd vrij te maken voor scholing, voordat de druk op de werkvloer weer toeneemt door een aantrekkende economie.

Verder pleit de RWI voor een regionaal gecoördineerd jongerenbeleid om de stijgende jeugdwerkloosheid aan te pakken. Jongeren die dreigen zonder afgeronde opleiding en zonder baan te komen zitten, moeten doorleren. Ook moet het ingezette beleid om ouderen zo veel mogelijk aan het werk te houden en te krijgen niet verslappen, omdat ze straks weer hard nodig zijn, volgens de raad „Op de langere termijn kan de Nederlandse arbeidsmarkt ouderen niet missen.”

Wel vreest de RWI dat nu door de crisis de kansen op een baan voor oudere werklozen nog kleiner zijn dan ze al waren. De verplichting om te solliciteren voor werklozen zou het negatieve beeld over deze doelgroep wel eens kunnen versterken, volgens de RWI. Daarom moet volgens de raad de sollicitatieplicht voor ouderen op individuele basis tijdelijk soepel toegepast kunnen worden.

De voorstellen van de RWI vertonen overeenstemming met de maatregelen van het kabinet en de sociale partners. Volgens het adviesorgaan betreffen die echter met name maatregelen die effect hebben op de kortere termijn.

De RWI onderstreept het belang van een evenwichtige balans tussen de korte en de langere termijn. Het adviesorgaan vindt verder dat, om meer vrouwen te kunnen laten doorstromen in hogere functies, de mogelijkheden om arbeid en zorg te faciliteren intensiever moet worden gebruikt.

„Met het oog op de toekomst is het van belang dat de participatiegraad van vrouwen omhooggaat”, aldus de opstellers. Ze constateren dat, hoewel de werkloosheid eind 2010 oploopt tot bijna 10 procent, de situatie voor vrouwen op de arbeidsmarkt op dit moment nog opvallend goed is. „Doordat zij relatief vaak in de zorg en het onderwijs werken, daalt de werkloosheid onder vrouwen nog steeds. Daarbij loopt het opleidingsniveau van vrouwen op en gaat dat op termijn dat van mannen overstijgen.”