“Het klompje dat op het water dreef”
Auteur: R.M. van de Hulst (red.)
Uitgeverij: Callenbach
Kampen, 2001
ISBN 90 266 4245 8
Pagina’s: 42
Prijs: € 4,95 (ƒ 10,90).Na een aantal jaren wat op de achtergrond te zijn geraakt, liggen de alom bekende boekjes van W. G. van de Hulst sr. weer in veel boekhandels op een vooraanstaande plek. Onder redactie van kleindochter R. M. van de Hulst is een aantal van de meer dan 96 verhalen in een nieuw jasje verschenen. Heeft deze nieuwe verschijningsvorm meerwaarde ten opzichte van de oude boekjes?

De verhalen zijn bekend. In “Grote Bertus en kleine Bertus” vangen Elly en Bertus het kleine eendje van Elly. Het diertje ontsnapt ongemerkt als zij samen aan het spelen zijn. 's Nachts vindt grote Bertus het beestje in de sloot terug. De jongens in “Het huisje in de sneeuw” gaan koffie brengen bij vader, maar raken de weg kwijt. Een boer brengt hen in de arrenslee weer thuis.

“Het klompje dat op het water dreef” gaat over Wim die de klompen van zijn zusje zoek maakt. Op de verjaardag van de burgemeester krijgt hij ze onverwacht weer terug. En twee ondeugende jongens hebben op “Het plekje dat niemand wist” een pan en een waarschuwingsbordje verstopt. Als een oud vrouwtje een scheur in de broek van een van hen dichtnaait, besluiten ze alle dingen weer terug te brengen.

Logischer
De vier boekjes zijn in een nieuwe spelling uitgegeven. In de nieuwste druk van “Grote Bertus en kleine Bertus”, “Het huisje in de sneeuw”, “Het klompje dat op het water dreef” en “Het plekje dat niemand wist” is een aantal dingen gewijzigd. Doordat af en toe zinnen op een andere plaats zijn gezet, zijn de verhalen logischer geworden. Ook zijn de vele uitroeptekens en stippellijntjes in de originele teksten voor een groot deel weggelaten. Het geeft een rustiger leesbeeld.

Van de Hulst sr. gebruikte veel korte zinnen, die vaak herhaald werden. In de nieuwe druk zijn ze veranderd in één langere zin. Ook het veel herhaalde “och, och” is aangepakt. Verder zijn de woorden vader en moeder veranderd in papa en mama, de aanspraak die kinderen nu voor hun ouders gebruiken. Hoewel dit de oude en vertrouwde klanken wat aantast, zijn het wel positieve veranderingen.

Dat geldt ook voor de vervanging van woorden als lap, mantel en welbewaard door de eigentijdse varianten verband, jas en veilig. Dit alles maakt de boekjes voor de jeugd wat makkelijker leesbaar. Ik vraag me wel af waar het goed voor is om een bedelaar te veranderen in een man naast een auto, en “met de bus meegaan” in “met de trein meegaan”.

Eieren
Wijzigingen worden ook niet altijd even consequent doorgevoerd. “Oud vrouwtje” wordt eerst herschreven als “mevrouw”, maar wat later vind je toch het oude vrouwtje weer terug. Moeder die eieren in de stad gaat verkopen, wordt eerst moeder die boodschappen gaat doen, terwijl later weer wordt teruggegrepen op het eieren verkopen.

Soms lijkt het alsof de herschrijfster de sfeer in de oude boeken wat soft vindt. Ze verandert “wilde jongens” in “stelletje sloddervossen”, “oude baas” in “rare man”, “twee dagen voor straf niet buiten spelen” in “een week binnenblijven” en “rare of domme jongen” in “suffie”. Als de juf zegt: „Dat is eerlijk", heet het „stelletje laatkomers."

Op sommige plaatsen voegt de schrijfster zinnen toe. Als de kinderen in “Het klompje dat op het water dreef” hoera roepen, staat er nu bijgeschreven: „Ze zijn zo lekker burgemeester. Dank u wel. Gefeliciteerd met uw verjaardag." Ook krijgen mensen ineens een naam toebedacht.

Kloek
Jammer is wel dat een aantal sfeerbepalende dingen wordt weggelaten. Zo’n heerlijke, griezelige zolderkamer wordt veranderd in een slaapkamer. Klompen worden laarzen, in tegenstelling tot wat op de tekeningen van W. G. van de Hulst jr. is te zien. Gelukkig blijft het kloekzeggende koffiekannetje op het lichtje pruttelen en de bedstee is ook nog terug te vinden.