De commissie die het conceptverkiezingsprogramma opstelde, wil de aftrek van de hypotheekrente ongemoeid laten. Het partijbestuur is het daarmee eens. Volgens PvdA-partijvoorzitter Koole zijn met de grootscheepse herziening van de belastingwetgeving die begin dit jaar in werking trad, een aantal onrechtvaardigheden uit het systeem verdwenen.

De aftrek geldt nu alleen voor de woning die het hoofdverblijf van de belastingplichtige is; de rente voor een eventuele tweede woning is dus niet meer aftrekbaar. Verder is gebruik van de hypotheekrente voor auto’s en vakanties uitgesloten. Tot slot is er een limiet aan de periode waarin de rente aftrekbaar is, namelijk dertig jaar.

De PvdA is blij met deze maatregelen en gebruikt ze om de partijgenoten die amendementen op het verkiezingsprogramma indienden, te overtuigen dat ze op het verkeerde spoor zitten.

Maar de partij vindt dat daarmee niet alle onrechtvaardigheden uit het systeem zijn verdwenen. De PvdA heeft er grote moeite mee dat starters op de woningmarkt vrijwel geen mogelijkheden hebben om een huis te kopen. Daar moet wat aan gebeuren, zo staat in het conceptverkiezingsprogramma.

Toen het partijbestuur de vele amendementen van de afdelingen onder ogen kreeg om linksom of rechtsom toch de aftrek aan banden te leggen, heeft het besloten om dit punt verder uit te werken. Aanstaande vrijdag krijgen de afgevaardigden een stuk uitgereikt waarin het partijbestuur een concreet voorstel doet zodat de starters op de woningmarkt een betere positie krijgen. Hoe dat voorstel eruit gaat zien, kon partijvoorzitter Koole, die gisteren een toelichting gaf op het congres dat vrijdag en zaterdag in Amsterdam zal plaatshebben, nog niet zeggen. Het bestaande systeem van aftrek blijft in ieder geval intact en voor de starters wordt het wat opgetuigd.

Onrechtvaardig
Het partijbestuur is er dus alles aan gelegen dat het congres in het verkiezingsprogramma niet morrelt aan de aftrek van de hypotheekrente. Daarmee isoleert de PvdA zich te veel van de andere grote partijen en ook de meeste kiezers zullen er niet blij mee zijn.

Maar een groot aantal afgevaardigden laat zich daar niet door weerhouden. Zij voeren elke vier jaar het punt weer op, want het is voor hen een zaak van principe. Ze vinden het onrechtvaardig dat de sterkste schouders verhoudingsgewijs het meeste profijt hebben van de aftrek. Daarom ligt er nu een aanzienlijk aantal uitspraken voor om de aftrek te maximaliseren tot een bepaald bedrag, tot een bepaald tarief of tot een bepaalde hypotheekhoogte. De afdelingen hebben geen voorstellen gedaan om de gehele aftrek af te schaffen.

Partijvoorzitter Koole heeft echter een- en andermaal laten weten dat het hem „een lief ding” waard zou zijn als de hypotheekrenteaftrek helemaal zou verdwijnen omdat juist de rijken hiervan veel voordeel hebben. Maar daarmee is voor hem niet alles gezegd: „Met afschaffing of beperking tref je echter ook degenen die de aftrek juist nodig hebben”, aldus de partijvoorzitter. Daarom is afschaffing niet in het conceptverkiezingsprogramma opgenomen. „Maar uiteindelijk beslist het congres”, zo verklaarde Koole gisteren. Het partijbestuur zal zich dus neerleggen bij de uitspraken die het hoogste orgaan binnen de PvdA doet.

Kritiek Kok
Vier jaar geleden, bij de discussie over het verkiezingsprogramma voor de verkiezingen van 1998, aanvaardde het PvdA-congres ook tegen de wil van het partijbestuur in een wijzigingsvoorstel om de aftrek te beperken.

De toenmalige lijsttrekker van de PvdA, premier Kok, verklaarde een dag later echter dat hij zich niet gebonden achtte aan die passage in het verkiezingsprogramma. Hij benadrukte dat de PvdA de verplichtingen die burgers met een eigen woning zijn aangegaan, zou blijven respecteren.