Einde of nieuw begin
De dood is het einde. Althans daar gingen de Joodse leiders van uit toen zij hoorden dat Jezus van Nazareth aan het kruis gestorven was. De leden van het sanhedrin dachten met de dood van de Koning der Joden van „een probleem” te zijn verlost. Spoedig zou echter blijken dat zij er volledig naast zaten.
De dood is het einde. Dat denkt vandaag de dag een groot deel van de Nederlanders. Op zichzelf is dat niet nieuw. Al vele eeuwen zijn er mensen die deze gedachte aanhangen, zij het dat het vaak meer om een wensen dan om een dadelijk geloven ging.Met name in de laatste honderd jaar heeft de gedachte terrein gewonnen dat er na het sterven niets meer is omdat niemand op wetenschappelijke gronden ook maar iets van een hiernamaals heeft kunnen vaststellen.
Maar bij dieper doorvragen blijkt er ook tegenwoordig onder de meeste burgers veel twijfel te leven over de hardheid van de stelling dat er na het sterven niets meer is. De hernieuwde belangstelling voor boeken over bijvoorbeeld bijna-doodervaringen en reïncarnatie bewijzen dat.
De dood is het einde. Christenen belijden in de Apostolische Geloofsbelijdenis het tegendeel. Zij geloven in de wederopstanding der doden en het eeuwige leven. Na het korte leven op aarde begint met het sterven de oneindig lange eeuwigheid.
En toch leven veel christenen vandaag de dag alsof de dood het einde is. De in 2001 overleden vermaarde kerkhistoricus Heiko Oberman wees zijn studenten er geregeld op dat ze niets van Luther en zijn tijdgenoten begrepen omdat ze op een totaal andere manier met de dood omgaan. In de tijd van Luther gingen mensen iedere avond naar bed met de angst dat ze die nacht de dood zouden ontmoeten. Voor mensen van deze tijd is de dood veel minder een realiteit in hun denken. Dat geldt ook voor christenen. Ds. J. J. Buskes zei al jaren geleden: „Ik ben zo dwaas om te geloven dat het kerkhof een leugen is.”
Dat de ernst van de dood in onze samenleving wordt gereduceerd tot het natuurlijke proces van afsterving van alle biologische organismen of dat het levenseinde in het denken wordt gemarginaliseerd, heeft alles te maken met het ontkennen van een leven na de dood. De seculiere essayist Bas Heijne stelde daarom: „Eerst is de hel afgeschaft, toen de hemel. Dat is het probleem met onze doden. Ze zijn zo verschrikkelijk dood.”
Die trend is ook waar te nemen onder christenen. Recente onderzoeken tonen aan dat onder hen het geloof in het bestaan van de hel afneemt. Volgt straks ook een afname van het geloof in de realiteit van het bestaan van de hemel?
Christus is gestorven. Daar werd gisteren in kerkdiensten bij stilgestaan. Maar dat was het einde niet. Integendeel. Op het paasfeest, morgen, mag worden herdacht dat Hij als Eersteling uit de doden is opgestaan. Sterker, Hij overwon de dood. Daarmee is de realiteit van het graf niet verdwenen. Maar het zit niet meer voorgoed op slot.
De dood is niet het einde. Zij die oprecht geloven in Jezus Christus mogen weten dat na het dood het volmaakte leven pas begint. Pasen is het feest van de morgenstond van de eeuwigheid.
