De voormalig president van Joegoslavië werd dinsdag voorgeleid voor aanklachten van oorlogsmisdaden en volkerenmoord in Bosnië-Herzegovina. Aansluitend was er een zitting waarin de rechters, de aanklagers en de ”vrienden van het hof” besloten de drie aanklachten in elkaar te schuiven. Eerder werd Milosevic ook al aangeklaagd vanwege oorlogsmisdaden in Kroatië en Kosovo. Besloten werd dat de Kosovo-zaak zelfstandig wordt begonnen op 12 februari. De Kroatië- en de Bosnië-aanklachten worden samengevoegd.

Milosevic gedroeg zich vanaf het begin voorbeeldig. Hij stond –net als iedereen– op toen de rechters binnenkwamen. De eerste keer dat hij werd voorgeleid, deed hij dit niet. Hij keek rond door de zaal en tuurde naar de publieke tribune. Af en toe nam hij een slok water of speelde hij met de koptelefoon die voor hem op tafel lag. Ook bij betogen in het Engels en het Frans liet hij de vertaling door de koptelefoon voor wat die was.

Ieder ander mens zou gespannen en wellicht nerveus luisteren als hij of zij zou worden beschuldigd van medeplichtigheid aan 10.000 moorden en 250.000 gedwongen wegvoeringen uit Bosnië. Milosevic kijkt ongeïnteresseerd rond. Geen enkele uitdrukking verraadt wat hij voelt. Hij zit als een wassen beeld op zijn stoel, gekleed in een eenvoudig pak, geschoeid met gepoetste schoenen, en kijkt af en toe op zijn horloge.

Assistent-aanklager Geoffry Nice zwaaide dinsdag met berekeningen dat de zaak waarin alle aanklachten worden gebundeld, ongeveer 300 dagen in beslag zou nemen. Maar tegelijk zei de aanklager erbij dat „een groeiend aantal getuigen bereid is met het tribunaal mee te werken”, dus dat kan ook betekenen dat men in anderhalf jaar niet klaar is. Bovendien worden de drie zaken niet gezamenlijk behandeld, maar in twee processen opgedeeld. Dat betekent dat Milosevic nog veel langer moet duimendraaien.

Tijdens het debat over de samenvoeging van de aanklachten vroeg rechter Richard May aan Milosevic wat hij ervan vond. Als de voormalig president eerder werd gevraagd iets te zeggen, beperkte hij zich meestal tot een aanval op het tribunaal of hoofdaanklaagster Carla del Ponte, totdat de rechter zijn microfoon uitschakelde. Dinsdag liet May hem echter begaan toen hij aan een uitgebreid politiek verhaal begon.

„Het samenvoegen van de aanklachten is alleen maar bedoeld om de kwestie rond Kosovo zo veel mogelijk weg te drukken. Daarin zou immers vanzelf naar voren komen dat internationale grootheden zoals president Clinton samenwerkten met terroristen uit Kosovo en ook met het al-Qaida-netwerk van Osama bin Laden. Dit voorstel is een direct gevolg van 11 september. De aanklagers hopen op deze manier de terroristen te beschermen. En hoewel dit tribunaal niets met recht te maken heeft, zou het daaraan niet moeten meewerken.”

Constitutie
Door de aanklachten tegen Milosevic loopt als rode lijn de constatering dat de oud-president met zijn socialistische partij streefde naar een Groot-Servië. Dit extreme nationalisme zou hebben geleid tot oorlogen en etnische zuiveringen. Milosevic ging hierop in, waarmee hij aantoonde meer belangstelling te hebben dan lijkt.

„In de constitutie bij de oprichting van de Federale Republiek Joegoslavië in april 1992 staat dat we geen enkele claim op andere gronden legen. Dat is een voldoende weerlegging. Joegoslavië is in de afgelopen tien jaar ook altijd een multi-etnische staat gebleven, waar Kroaten en moslims asiel kwamen zoeken. In het leger dat in 1998-’99 de terroristische opstand in Kosovo moest neerslaan, dienden zelfs meer Turken, Roemenen en mensen van andere volken dan Serviërs.”

Ook bij de besprekingen in Dayton en Rambouillet hebben de Serviërs niets dan vrede nagestreefd, aldus Milosevic. „We wilden niets liever dan dat onze mensen in vrede samenleefden. Alles wat we vandaag hebben gehoord, is in flagrante strijd met de waarheid. Het is een poging tot wraak voor het falen van de NAVO-acties in Kosovo.”

Rechter May: „Maar de vraag was wat u ervan vindt als we de aanklachten bundelen en er één zaak van maken?”

Milosevic: „U weet toch dat ik vind dat het tribunaal een gammel gestel heeft? U doet maar.”