Op 15 september 1796 was de eerste Nederlandse echtscheiding een feit. Of de Maastrichtse Agatha Lenaerts en Wilhelmus Meers samen afspraken maakten over de verdere opvoeding van de kinderen, daarnaar kunnen we alleen maar raden. Ook naar het aantal betrokken kinderen trouwens.Zeker is dat de manier waarop we tegen scheiding aankijken en hoe we ermee omgaan in de loop der tijden is veranderd. De afgelopen decennia werd het steeds gemakkelijker om te scheiden, of je als paar nu kinderen had of niet. Scheiden werd daardoor meer het bereiken van een zakelijke schikking. Dat geldt helemaal als we naar het fenomeen flitsscheiding kijken.

De sociale aspecten en de belangen van kinderen bleven in het publieke debat veel meer op de achtergrond. Terwijl er bij een scheiding altijd persoonlijke en sociale aspecten spelen.

Met de Wet zorgvuldige scheiding en voorgezet ouderschap, die per 1 maart geldt, zien we een bevestiging van iets waarvan u zich al jaren bewust bent: het belang dat ouders praten over de gevolgen van hun scheiding en plannen maken voor de zorg voor hun kinderen. Voor veel scheidende ouders was dit al het geval. Niet voor iedereen.

Een wet met een lange naam én een duidelijk doel: stabiliteit in de zorg voor kinderen. Dat is belangrijk, want alle kinderen moeten alle kansen krijgen om zich goed te ontwikkelen en veilig en met plezier op te groeien. Ook als hun ouders uit elkaar gaan. Elk jaar krijgen meer dan 60.000 kinderen te maken met een scheiding.

Een derde van hen ondervindt problemen, mede door langdurige en heftige conflicten tussen ouders. Problemen waardoor kinderen het risico lopen sneller te stoppen met school, depressief raken of agressief worden.

Ouders willen toch eigenlijk altijd dat er niets misgaat met de kinderen. En het meest voor de hand liggende middel is dan beter met elkaar praten en heldere afspraken maken over de zorg voor de kinderen. En een actieve rol blijven spelen om de rust voor kinderen weer te herstellen na de vaak chaotische tijd van de scheiding zelf. Rust brengen in de zorg voor kinderen. Daar is de wet voor bedoeld.

Uiteraard ligt de verantwoordelijkheid voor de zorg voor de kinderen bij de ouders zelf. Maar zorgvuldig scheiden en ouderschap voortzetten is in de praktijk niet altijd even gemakkelijk.

Hoewel de meeste ouders zelf zullen vinden dat zij het belang van hun kind centraal stellen, bemoeilijken irritaties en hoogoplopende emoties het gesprek. Dat heeft zijn weerslag op de zorg voor de kinderen. Daarom doe ik een appel op mediators, juristen en andere professionals die bij scheiding betrokken zijn om ouders te informeren over de mogelijke gevolgen voor kinderen en ouders te ondersteunen bij de invulling van voort­gezet ouderschap.

Ouder blijven

Zorgvuldigheid in scheiding raakt aan omgangsvormen, met de kinderen maar ook met elkaar. De rol van de overheid daarbij is begrensd, maar niet afwezig. We weten het allemaal: zorgvuldig scheiden betekent geen ruzie maken waar kinderen bij zijn, niet slecht spreken over de andere ouder en de omgang met de andere ouder stimuleren. Dat wil zeggen, de andere ouder dus ook als ouder blijven erkennen. En het betekent duidelijke afspraken maken over de zorg voor de kinderen en je aan die afspraken hóúden. Het ouderschapsplan stimuleert die zorgvuldigheid. Het investeert in communicatie tussen de ouders, in goede afspraken, met als winst stabiliteit voor kinderen.

Als advocaat en mediator kunt u de wet duiden en maakt u ouders ervan bewust dat zij de zorg voor de kinderen zo goed mogelijk moeten inrichten. Op het terrein van de zorg ligt uw expertise trouwens vaak ook niet. Daarvoor zijn anderen beschikbaar. In de Centra voor Jeugd en Gezin bijvoorbeeld. Van daaruit ondersteunen professionals kinderen en de gezinnen waarin zij opgroeien. Het zijn eigenlijk lokale netwerken met verbindingen naar onderwijs en jeugdzorg. Daar kunnen ouders en kinderen terecht met hun opvoed- en opgroeivragen, dus ook met vragen rond scheiding.

De auteur is minister voor Jeugd en Gezin.