Het Internationaal Strafhof wordt opgericht om militairen te berechten die zich schuldig hebben gemaakt aan oorlogsmisdrijven. Pas wanneer landen zelf de misdaden van hun militairen vergeten of weigeren te straffen, komt het hof in actie. Volgens minister Van Aartsen hebben de Amerikanen daarom niet zoveel te vrezen. Ze moeten gewoon vertrouwen hebben in hun eigen rechtsorde, zo zei hij gisteren in de Tweede Kamer.

Van Aartsen hoopt nu samen met zijn Europese collega’s de Amerikaanse regering te kunnen overtuigen. Het is hem tegengevallen dat de argumenten vóór het strafhof weinig weerklank hebben gevonden in de Senaat. Die aanvaardde een wetsontwerp waarin de regering het recht wordt voorbehouden om Amerikanen aan het strafhof te onttrekken. Bovendien zouden verdachten zelfs met geweld uit de hechtenis in Den Haag moeten kunnen worden bevrijd.

In de Tweede Kamer is de actie van de Amerikaanse Senaat ingeslagen als een bom. Minister Van Aartsen werd dinsdag direct op het matje geroepen om zijn mening te geven en te vertellen welke actie hij gaat ondernemen. De bewindsman oordeelde dat de actie van de Senaat „spreekt van actieve tegenkanting” en noemde het wetsontwerp „niet goed” en „contraproductief.” Hij kondigde aan dat hij die kwalificaties vandaag tegenover de Amerikaanse ambassadeur zou bezigen.

GroenLinks-kamerlid Karimi, die er als eerste bij was om Van Aartsen mondelinge vragen te stellen, verweet de Amerikanen dat zij „de inwerkingtreding van het Internationaal Strafhof zeer ernstig frustreren.” Daarmee kiezen ze volgens haar voor „kortzichtig eigenbelang boven de opbouw van de internationale rechtsorde.” Karimi liet weten dat de GroenLinks-fractie van mening is dat Nederland als gastland van het strafhof een „bijzondere verantwoordelijkheid” heeft om dat aan de kaak te stellen.

De PvdA-fractie liet bij monde van kamerlid Van Oven weten „zeer geschokt” te zijn over de houding van de Amerikaanse Senaat, die zelfs kan neerkomen op een boycot tegen landen die aan het strafhof meewerken. Van Oven noemde het „een klap in het gezicht van alle landen die wel zo’n strafhof willen.” Hij verweet de Amerikanen zelfs stank voor dank te betalen na alle steun vanuit Europa voor hun internationale coalitie tegen het terrorisme.

Politieagent
D66-kamerlid Hoekema noemde de opstelling van de Amerikaanse Senaat dinsdag teleurstellend en schadelijk voor de internationale verhoudingen. Zijn VVD-collega Weisglas riep minister Van Aartsen op de Amerikanen duidelijk te maken hoe belangrijk het strafhof is, juist na de aanslagen van 11 september in New York en Washington.

Iets terughoudender in de kritiek waren CDA en ChristenUnie. Kamerlid Verhagen van het CDA riep de regering op „niet te vervallen in afkeur en woorden van onbegrip”, omdat dat de zaak geen goed zou doen. Van Middelkoop van de ChristenUnie hield zichzelf een spiegel voor. „Als wij de politieagent van de wereld zouden zijn, zoals de Amerikanen dat nu zijn, zouden we ook wel wat kritischer naar zo’n strafhof kijken.”

Ongenoegen
Het Amerikaanse wetsontwerp is vorige zomer al aangenomen in het Huis van Afgevaardigden. De Europese Unie heeft toen de Amerikaanse regering per brief laten weten niet blij te zijn met die stellingname. Nederland heeft er destijds binnen de EU op aangedrongen het ongenoegen in Washington kenbaar te maken.

Binnenkort vergaderen de Senaat en het Huis van Afgevaardigden gezamenlijk over het wetsontwerp. Van Aartsen zei dinsdag vertrouwen te hebben in de wijzigingsvoorstellen die reeds ingediend zijn. „Zolang de regering nog geen stelling heeft genomen, heb ik hoop.”