Jeroen Koch beschrijft koning Willem I, Jeroen van Zanten koning Willem II en Dik van der Meulen koning Willem III. Het Prins Bernhard Cultuurfonds draagt 680.000 euro bij.Het fonds en de universiteit noemen het ontbreken van integrale wetenschappelijke biografieën over de drie een grote lacune. Dorine Hermans en Daniela Hooghiemstra deden in 2007 een poging met Voor de troon wordt niemand ongestraft geboren, maar dat boek kreeg meteen een dubieus label toen bekend werd dat de koningin het een boek van niks vond door te selectief gebruik van de bronnen in haar eigen archief.

Het besluit om de drie koningen nu ieder een degelijke biografie te geven, heeft niets met deze affaire te maken, aldus het fonds. Wel deed het de organisatie nog eens beseffen dat de lacune er wás. Op ongeveer hetzelfde moment kwam Utrecht met het plan op de proppen.

Volgens projectleider Joost Dankers is de lacune deels verklaarbaar: „Wij hebben hier geen biografieëncultuur, maar wel ambivalante gevoelens jegens de monarchie”, zegt hij verwijzend naar onze republikeinse voorgeschiedenis.

De boeken worden geschreven voor een breed publiek. Volgens Koch zijn het werk en de tijd van Willem I al uitvoerig bestudeerd en is er ook nog veel van de correspondentie van de koning. „Maar dat is allemaal nog nooit bij elkaar gezet”. Verder hoopt hij meer over de mens aan de weet te komen: hij was een vorst in oorlog en revolutie, wist alle macht naar zich toe te trekken en moet Koch ernstig en eenzaam zijn geweest.

Van Zanten is blij dat hij Willem II voor zijn rekening mag nemen. „De zoon is boeiender dan de vader”. Hij heeft echter minder reeds gepleegd onderzoek voorhanden. Van der Meulen kent ’zijn’ koningin Willem III nu alleen nog van de geruchten: „Koning Gorilla, slechtgehumeurd, schuinsmarcherend en nutteloos.

Dat beeld kan alleen maar scheef zijn. Hij was belangstellend naar zijn medemens, vrijgevig en had liefde voor muziek en toneel. Hij was zelf een goede zanger en heeft nog les gehad van Maria Malibran. Hij was ook de eerste koning die goed Nederlands sprak. Ik zal niet oordelen, maar wel verklaren”.