Een rondgang langs grotere gemeenten leert dat ze ondertussen niet stil hebben gezeten. Maar het is behelpen. „Als gemeente ben je een heel kleine speler. Het zijn druppels op een gloeiende plaat", zegt de woordvoerder van Sittard–Geleen.De Limburgse gemeente merkte in november al dat het de verkeerde kant op ging. Sittard–Geleen biedt onderdak aan NedCar. De auto–industrie loopt als conjunctuurgevoelige sector traditioneel vooruit op slechtere (of betere) tijden. Sittard–Geleen ging niet met de handen over elkaar zitten en besloot als eerste maatregel ondernemers toe te staan de gemeentelijke belasting in acht termijnen in plaats van twee termijnen te betalen. Dat kost de gemeente een paar ton aan rente.

’Aan de overkant’, in Maastricht, is de toon zelfverzekerder. „Maastricht staat er steviger voor", zegt wethouder Luc Winants (Sociale Zaken en Werkgelegenheid). De stad profiteert van mensen die op bezoek komen en heeft daardoor in de woorden van de CDA–bestuurder „vet op de ribben". „De mensen blijven komen, het koopgedrag is gelukkig nog goed".

Maastricht speelt vooralsnog geen extra middelen vrij, wat niet wil zeggen dat de stad niets merkt van de crisis. Het aantal inwoners dat een beroep doet op een bijstandsuitkering neemt in rap tempo toe, aldus de wethouder.

Veel gemeenten halen de realisering van projecten naar voren om de lokale economie een oppepper te geven. Lelystad bijvoorbeeld gaat eerder dan gepland aan de slag met een grootscheepse renovatie van het stadhuis, een klus van 42 miljoen euro. Nijmegen investeert versneld 32 miljoen euro in nieuwbouwprojecten.

Zwolle haalt 3,2 miljoen euro aan investeringen naar voren, Amersfoort steekt 5,5 miljoen euro sneller dan gepland in infrastructuur. Groningen geeft 7 miljoen euro uit aan onder meer het onderhoud van scholen en de aanschaf van een strooiwagen.

Zo simpel is het niet altijd. Leeuwarden heeft tot 2015 onder meer een nieuw museum, een provinciehuis, een weg en enkele aquaducten gepland. Het naar voren halen van deze projecten stuit volgens wethouder Gerrit Krol (Financiën) op de regelgeving, onder meer op het gebied van milieu. „We zetten alles op alles. Maar ik kan niet precies zeggen hoeveel en wanneer. Op de keper beschouwd zijn het niet heel veel dingen die naar voren kunnen worden gehaald."Andere gemeenten zijn minder voortvarend uit de startblokken gekomen. Onder meer Hengelo, Heerlen en Arnhem hebben nog geen concrete stappen genomen. Enschede wacht nog op het kabinet, aldus een woordvoerder.

De ondervraagde gemeenten hebben met elkaar gemeen dat ze horen bij het samenwerkingsverband G27. Dit orgaan, dat de belangen behartigt van 27 grote gemeenten (exclusief Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht), wendde zich eerder deze maand tot het kabinet met een verzoek om steun.