Daarmee wordt een punt gezet achter een traditie van 88 jaar. De Nationale Fascistische Partij (PNF) werd in 1921 opgericht door Benito Mussolini. Die wist al het jaar erop premier te worden na een dreigende Mars op Rome van zijn ”zwarthemden”. Onder de slogan ”Credere Obbedire Combattere” (”geloven, gehoorzamen, vechten”) werd een autoritaire nationalistische staat opgericht en werden andere partijen verboden. Sommige oudere Italianen herinneren zich nog de positieve kanten van het fascisme: de treinen reden op tijd, de moerassen rond Rome, die eeuwenlang voor malariaepidemieën hadden gezorgd, werden eindelijk drooggelegd, en de maffia werd stevig aangepakt.Mussolini-’nostalgici’ gingen dan ook na de Tweede Wereldoorlog weer aan de slag met het fascistische ideaal. Weliswaar was heroprichting van de verboden PNF bij de wet niet toegestaan. Die bepaling werd omzeild door de nieuwe partij Italiaanse Sociale Beweging (MSI) te noemen, genoemd naar de Italiaanse Sociale Republiek, de vazallenstaat die Mussolini in de laatste fase van de oorlog met Duitse steun oprichtte in het noorden van Italië.

De ”missini” waren decennialang de paria’s van de Italiaanse politiek, totdat Berlusconi na zijn eerste verkiezingsoverwinning in 1994 brak met het taboe en voor het eerst een regering vormde met de MSI. Partijleider Gianfranco Fini zorgde op het partijcongres van 1995 voor de „ommezwaai van Fiuggi”: een deel van het postfascistische gedachtegoed werd afgezworen, zoals het antikapitalisme en het anti-Amerikanisme. Ook veroordeelde Fini Mussolini’s anti-Joodse rassenwetten.

Onder de nieuwe naam Alleanza Nazionale moest de beweging een moderne nationaalconservatieve partij worden. AN zag zich niet meer als ”dochter van het fascisme”, maar als hoedster van rechtse waarden die al eerder bestonden. Fini, salonfähig geworden, kon minister van Buitenlandse Zaken en vicepremier worden. Hij is inmiddels een gerespecteerd voorzitter van de Kamer van Afgevaardigden.

De verkwanseling van het postfascistische gedachtegoed werd Fini niet door iedereen in dank afgenomen. Alessandra Mussolini, kleindochter van de Duce, en andere ”puri e duri” (zuiveren en harden) splitsten zich al in de jaren 90 af van AN.