Het is lente, dus doe wat je moet doen – meer hoeft niet, is het motto van voorjaarsbloemen. Onder de indruk van dit tijdloze optimisme te midden van depressief makende economische berichten spoeden mensen zich naar tuincentra, om meer van deze hoopvolle zaken in huis te halen.Daar kunnen ze ‘kant-en-klare’ narcissen en blauwe druifjes kopen: groene sprietjes in potjes of al uitbundige bloeiende bloemen. De vooruitzienden onder de consumenten schaften ze afgelopen najaar al aan, en dan in bolvorm. Opmerkelijk is dat 40-plussers dit veel vaker doen dan twintigers en dertigers, meldde het Productschap Tuinbouw donderdag. Zo’n duizend huishoudens vulden hierover in oktober en november 2008 een vragenlijst in.

Meer dan een op de vier respondenten gaf aan in dat seizoen voorjaarsbollen te kopen. Gemiddeld besteedden ze er 15 euro aan; per huishouden gaat het om zo’n 55 bollen. In totaal werd er tot eind november zo’n 21,8 miljoen euro aan uitgegeven. Tulpen (54 procent) en narcissen (47 procent) zijn het populairst. De laatste worden relatief vaak gekocht door ouderen.

Het tuincentrum scoort hoog qua omzet: 44 procent van de bollen die in Nederland hun gezicht laten zien, komt daarvandaan. De supermarkt staat met 15 procent op de tweede plaats.

Ruim een derde van de Nederlanders koopt nooit bollen, in te delen in de onverschilligen (38 procent), de bollenmijders (47 procent) en de tuiniermijders (26 procent). De eerste groep denkt er niet óf te laat aan om voorjaarsbollen te kopen. De tweede categorie vindt ze „omslachtig” of niet mooi. Groep 3 tuiniert helemaal niet. Wat overblijft, is een vierde groep die geen balkon of tuin heeft.

Niet florissant

De zon mag dan zorgen voor voorjaarskriebels en tuininspiratie, hij kan de gevolgen van de kredietcrisis niet buiten de deur van de bloemen- en plantensector houden. Sinds januari dit jaar houdt een monitor van het Productschap Tuinbouw de bestedingen van consumenten in de gaten; dat gebeurt in de belangrijkste exportlanden voor de Nederlandse sierteelt. Wekelijks vullen enkele honderden klanten in wat voor bloemen en planten ze hebben gekocht.

„De kredietcrisis heeft grote gevolgen voor de Nederlandse tuinbouwsector”, concluderen de onderzoekers. „Op onze belangrijkste exportbestemming, Duitsland, geeft 30 procent van de consumenten aan minder, of zelfs helemaal geen bloemen en planten meer te kopen.”

In Nederland zijn de gevolgen minder dramatisch dan in Duitsland, maar ook hier neemt meer dan 20 procent van de respondenten minder vaak een bloemetje of plant mee.

„Het gaat niet echt florissant”, zegt Han Rijndorp, ondernemersadviseur van de Vereniging Bloemist-Winkeliers (VBW), de centrale brancheorganisatie voor bloemisten. „De vraag is of het alleen aan de kredietcrisis ligt. Januari was een koude maand; dat scheelt veel omzet. En Valentijnsdag viel op zaterdag, wat een onhandige dag is voor bloemenzaken. Als mensen vergeten zijn een cadeautje te kopen, halen ze normaal gesproken de dag erna snel een bloemetje; dat kon nu niet vanwege de zondag.”

Rijndorp ziet wel kansen voor de bloemenbranche. „Mensen geven minder uit aan luxe, zoals vakanties. Als ze nu wel op bezoek gaan bij vrienden en een bloemetje meenemen, kan dat voor de bloemenbranche goed uitpakken.” Of dat zo echt gaat, durft hij niet te voorspellen. „De tijd zal het leren.”

Banen

In het buitenland lijkt dit nog niet zo te werken. De Nederlandse export van snijbloemen kampte de eerste twee maanden van dit jaar met vraaguitval, een dure euro en limieten aan de financiering van orders. De uitvoerwaarde van de groothandel liep met 20 procent terug, zo blijkt uit cijfers van het Bedrijfschap Agrarische Groothandel.

En dus ontkomt ook de bloemenbranche niet aan ontslagen vanwege de recessie. Bloemenveiling FloraHolland schrapt ongeveer honderd arbeidsplaatsen, zei directeur Timo Huges woensdag. Door de economische neergang en het relatief slechte weer viel de verkoop op de veilingen in januari en februari terug met 19 procent. De export naar Groot-Brittannië en Rusland, de afgelopen jaren een sterke groeimarkt, zakte nog sterker in.

FloraHolland gaat er nu van uit dat de omzet dit jaar met 6 procent daalt. Voorwaarde is wel dat de verkoop aantrekt. Na Pasen, een belangrijke verkoopperiode voor bloemen, gaat het bedrijf de situatie opnieuw bekijken.

Het Hoornse bedrijf Bercomex, dat zich bezighoudt met logistieke systemen voor de bloementeelt, vroeg deze week voor 35 personeelsleden ontslag aan; 100 medewerkers gaan noodgedwongen korter werken.

Intussen bloeit de krokus onverstoorbaar door. Vooral de paarse – van de voorjaarsbollen kopende consument koos ruim een derde voor krokussen; van hen gaf 72 procent de voorkeur aan paarse. Nog even, dan komen de hortensia’s. Ze vragen zich niet af: zullen we bloeien? Ze doen gewoon wat ze elk jaar doen. Zij wel.