Medeplichtig aan de misdaad van zijn vader
Titel: ”Zoon van”
Auteur: Kees van Beijnum
Uitgeverij: De Bijenkorf, Amsterdam, 2009
ISBN 978 90 234 4124 3
Pagina’s: 96 blz. € 4,95.
In het kader van de Literaire Boekenmaand van de Bijenkorf -maart- schreef Kees van Beijnum het boek ”Zoon van”. Een klein boekje dat een antwoord wil geven op een grote vraag: Hoe zou het zijn om de zoon te zijn van een misdadiger? Timo is zeventien jaar als zijn vader wordt gearresteerd voor ontvoering en moord. Van het ene op het andere moment staat zijn leven totaal op zijn kop. Zijn vader, die zo geniaal was, zo verschrikkelijk veel wist, zo bijzonder was, blijkt een moordenaar te zijn. Timo verkeert in opperste verwarring. Hij voelt zich klein, eenzaam en schuldig.
Als na de verhoren alle feiten in de krant staan, raakt dat hem diep in zijn hart. „Hij overziet de schande, voelt de schaamte. Voor het eerst beseft hij hoe er vanaf nu naar hen gekeken zal worden. Alsof ze ongedierte zijn.” Dit schaamtegevoel verlamt hem en belet hem de draad van zijn leven weer op te pakken.
Van Beijnum weet de emoties van Timo trefzeker te verwoorden. Hij kweekt begrip en medelijden bij de lezer en voert de spanning op door het verhaal achterstevoren te vertellen. Hij schetst Timo eerst op een klassenreünie in 2007, en hoofdstuk voor hoofdstuk geeft hij meer feiten prijs en nadert het moment van de ontknoping, in april 1988. De lezer weet dus al welke uitwerking de afgrijselijke gebeurtenis op het leven van Timo heeft. Hij kan het gebeurde niet loslaten, fietst na twintig jaar nog langs het bewuste huis van het slachtoffer, slikt pillen en leeft met herinneringen.
Het laatste hoofdstuk is een herinnering aan zijn vader als Timo zeven is. Zijn vader raakt hem steeds op nieuwe plaatsen in zijn ziel en wil hem voortdurend nieuwe dingen leren. Ondanks dat Timo zijn vader vaak niet begrijpt, voelt hij zich toch geborgen en veilig bij hem.
Van Beijnum heeft ”Zoon van” gebaseerd op de ontvoering van Gerrit Jan Heijn in 1987. In een interview vertelt hij dat hij eens in gesprek raakte met de zoon van Ferdi E., de man die Gerrit Jan ontvoerde en vermoordde. Over die zoon is hij blijven nadenken. Hoe zou het voor hem geweest zijn? Hoe is zijn leven veranderd?
Los van de werkelijke zoon van Ferdi E. is dit verhaal ontstaan. Een aantal details voert de lezer weer terug naar de daadwerkelijke ontvoering van Heijn, als er bijvoorbeeld gevraagd wordt naar een fotorolletje in de diepvries waar een afgesneden pink van het slachtoffer in gezeten zou hebben.
Van Beijnum laat zien hoe diep een trauma door kan werken. Hij tekent een jongen die zelfverzonnen gebedjes op gaat zeggen, die ongelovig is en het gebed alleen van de televisie kent. Een jongen die blowt en een ongebonden leven leidt, maar zich ook onbegrepen en eenzaam voelt, medeplichtig aan de misdaad van zijn vader. Uiteindelijk is Timo een man die overal voor wegloopt, verre reizen maakt en ongelukkig is.
”Zoon van” is een pakkend boek, maar bevat een verhaal zonder berouw en vergeving, zonder geloof en uitzicht op een hoopvolle toekomst.