Een bom heeft de kelder getroffen; hij gaat dwars door het bed waarop Pilon even eerder zat. Zij overleeft het drama; de mensen die haar plaats op het bed hadden ingenomen, overleven het niet.Pilon doet haar verhaal in een van de filmpjes op de gisteren geopende website wo2online.nl, een digitaal museum en kenniscentrum van bijna twintig musea en instellingen die te maken hebben met de Tweede Wereldoorlog.

Vanuit de overheid bestond de behoefte aan een website over de oorlog met een duidelijke afzender en objectieve, betrouwbare informatie, aldus het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Dat ontwikkelde de site. „Vooral scholieren die een werkstuk voorbereiden over de Tweede Wereldoorlog, kunnen hier gebruik van maken. Op internet is veel informatie te vinden, maar het is niet altijd duidelijk wie de afzender is.”

De website bevat informatie voor leerlingen en lesideeën voor docenten, maar ook andere geïnteresseerden kunnen er terecht. Behalve allerlei bronnen die erop staan, is er ook steeds een tijdelijke tentoonstelling online. De eerste laat het begin van de Duitse bezetting zien aan de hand van een huiskamer. Wie op een foto of voorwerp klikt, krijgt een geluidsfragment te horen. Een deur ontsluit de weg naar buiten. Er komen vliegtuigen over. Parachutisten springen. Granaatinslagen zorgen voor lichtflitsen achter de horizon.

Met deze interactieve aanpak proberen de initiatiefnemers jongeren te interesseren voor de geschiedenis. Op een kaart wordt zichtbaar gemaakt hoe Nederland ondanks taaie tegenstand onder de voet gelopen werd. Het laat zien hoe de verovering stokte, totdat de Duitsers met het bombarderen van de Rotterdamse binnenstad een doorbraak forceerden. Filmbeelden van de brandende stad trekken voorbij. Na deze nachtmerrie restten de puinhopen.

Wie het pijltje naar links schuift, laat de Duitsers terugtrekken. Maar dat kan alleen op een computerscherm. In werkelijkheid moest Nederland er jaren op wachten. De bevrijding door de geallieerden ging vele malen moeizamer dan de verovering door de Duitsers.

Icoontjes op de kaart bieden toegang tot uitleg en beelden van wat er op die plaats bijna zeventig jaar geleden gebeurde. Per regio worden gebeurtenissen van elk van die vijf bange meidagen weergegeven. Het laden van afbeeldingen en filmpjes duurt soms geruime tijd, het geluid hapert soms, en terugklikken naar vorige overzichten is ook niet altijd even gemakkelijk. Er valt nog wat te verbeteren, maar de site bevat alvast een schat aan informatie.

Grensincident

De volgende tijdelijke expositie zal gaan over de laatste vijf dagen van de oorlog. Vanaf mei 1945 was ook westelijk Nederland niet langer bezet, nadat het zuiden en het oosten al eerder bevrijd werden. De wereld maakte zich langzaam los van de oorlog, maar helemaal ”verleden” werd het nooit. Dat de gevolgen tot op de dag van vandaag voelbaar zijn, zal in de expositie worden uitgebeeld.

De bevrijding was nog ver weg toen Frits Bos als dienstplichtig militair in Groningen was gelegerd. De allereerste Duitse kanonskogel die daar in mei 1940 voorbijkwam, baande zich een weg door het huis waar Bos met zijn makkers voor stond.

De verraste soldaten stoven weg. Een van hen schoot op de Duitse vliegtuigen. Niet doen, maande Bos nog, „dan hebben we een grensincident.” Maar de periode van behoedzame neutraliteit was voorbij, vertelt de oud-militair op de website. „We hebben geweten wat dat ‘grensincident’ betekende.”

wo2online.nl.