„We hebben de cijfers van 2002 vergeleken met die van het jaar daarvoor. Daaruit blijkt dat de instroom is gedaald met 15 procent.”

Vooral in de horeca (27 procent) en in de zorg (18 procent) is de teruggang volgens Stam spectaculair. Zo daalde het aantal aanvragen in de horeca met meer dan een kwart en in de zorg met bijna 20 procent.

Bij ArboNed, de op één na grootste Arbo-dienst in ons land, zijn 55.000 bedrijven aangesloten waar circa 1,1 miljoen mensen werk hebben.

Stams ’trendbreuk’ wordt bevestigd door de BOA, de brancheorganisatie van de Arbo-diensten. Die stelt dat uit een voorlopige inventarisatie blijkt dat het verzuim in Nederlandse bedrijven en instellingen fors is gedaald.

Volgens Stam heeft de terugloop in de WAO vooral te maken met het actiever optreden van zijn en andere Arbo-diensten en de financiële prikkels die werkgevers ertoe hebben gebracht om het verzuim serieus aan te pakken. Een daling van het ziekteverzuim met 1 procentpunt bespaart werkgevers bijna 1 miljard euro aan loondoorbetalingen. De directeur van ArboNed noemt de loondoorbetaling in het eerste ziektejaar, de WAO-boete en de Wet verbetering poortwachter, die partijen dwingt snel op te treden na een ziektemelding. BOA-directeur T. Schoenmaeckers bevestigt deze optiek. „Verzuim staat veel hoger op de agenda dan een jaar geleden. Werkgevers zijn zich veel meer bewust van de kosten van uitval. Dat is vaak aanleiding om samen met hun Arbo-dienst een beleid op te zetten. Ook zieke werknemers stellen zich veel actiever op door wettelijke verplichtingen. Deze zaken betalen zich nu uit.”

Ook voor ArboNed vormt de daling in de instroom aanleiding om in 2003 nog meer nadruk te leggen op vroegtijdig optreden. Binnen vijf werkdagen na ziekmelding worden werkgevers en werknemers persoonlijk benaderd om snel adequate informatie te verkrijgen over de specifieke situatie. „Alles is erop gericht reeds in de eerste weken van dreigend langdurig verzuim zo snel en effectief mogelijk te kunnen ingrijpen.”

Elke werkgever is verplicht aangesloten bij een Arbo-dienst, die hem moet helpen bij arbeidsomstandigheden en ziekteverzuim. Daarbij gaat het vooral om het voorkomen van zieken en een goede en snelle hervatting van het werk door mensen die zich als zodanig bij hun werkgever hebben gemeld. Werknemers komen voor een WAO-uitkering in aanmerking als ze een jaar arbeidsongeschikt zijn.

Cijfers over ziekteverzuim worden niet systematisch verzameld. De Arbo-diensten proberen begin volgend jaar echter met overzichtelijke gegevens te komen. Het UWV, het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen, presenteert in januari nieuwe aantallen arbeidsongeschikten. Eerder deze maand meldde het UWV al dat er nauwelijks WAO-ers bijkomen. In de twaalf maanden tot en met september 2002 zijn gemiddeld 984.400 uitkeringen verstrekt.