Dat zei drs. Bart Wallet, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en de Katholieke Universiteit Leuven, maandag in kerkgebouw De Bron in Amsterdam. Hij leidde een leeskring over de Misjna, georganiseerd door het Centrum voor Israëlstudies (CIS) in Ede.De Misjna, een van de heilige geschriften van het jodendom, bevat de zogenoemde mondelinge Thora en de commentaren daarop en is rond het jaar 200 op schrift gesteld. In de tijd van Jezus was het jodendom zeer veelkleurig – met gewichtige Sadduceeën, wetgetrouwe Farizeeën, vrome Essenen, vurige Zeloten en trouwe aanhangers van Jezus. Door de verwoesting van de tempel stond het voortbestaan van het jodendom op het spel, aldus Wallet. De Sadduceeën, de Essenen en de Zeloten hadden geen antwoord, maar de Farizeeën wel. Zij hebben de heilige boeken veiliggesteld en ervoor gezorgd dat de mondelinge overleveringen op schrift gesteld werden.

Dat de stijl van de Misjna een eenheid vormt, is te danken aan de samensteller, rabbi Juda ha-Nasi. De Misjna geeft een uitleg van de Tenach (het Oude Testament), bevat regels over de rechtspraak en biedt verhalen. Het geschrift bestaat uit zes delen: landbouw, feestdagen, huwelijksrecht, civiel recht, heilige zaken en reinheid. De leeskring besteedt aandacht aan het deel over de feestdagen. Maandag ging het over de sabbat.

„De wetten omtrent de sabbat zijn als bergen die aan een haar hangen, want ze zijn weinig omvangrijk in de heilige Schrift en omvatten talrijke voorschriften,” aldus de Misjna.

Wallet: „De sabbat is van het grootste belang voor het jodendom. Het sabbatsgebod was zeer belangrijk. Het was logisch dat de joden graag precies wilden weten wat ze wel of niet mochten doen. Bij het opstellen van de lijst in de Misjna is Exodus 35 het uitgangspunt geweest: de geboden van de sabbat in combinatie met de bouw van de tabernakel. De rabbijnen stelden dat alles wat voor de bouw van de tabernakel nodig was, niet gedaan mocht worden op de sabbat.”

In de Misjna staat een lijst met 39 regels, die minder dan een half A4’tje beslaan. Het gaat dan om zaaien, ploegen, maaien, losse producten verzamelen, een knoop leggen, een knoop losmaken, vuur aansteken, vuur blussen, bouwen, afbreken en dergelijke. Een bijzondere sabbatsregel is het verbod om twee letters te schrijven. Wallet: „De rabbijnen redeneerden als volgt: Het is denkbaar om per ongeluk één letter te schrijven, maar dat gebeurt niet met twee letters.” Een andere bijzondere regel is het overbrengen van iets van het ene naar het andere terrein. Wallet vermoedt dat de regel afkomstig is uit Exodus 36.

De lijst is volgens hem niet bedoeld om het mensen moeilijk te maken. „De geboden, die men afgeleid heeft van de Tenach, vormen voor de joden geen inperking van de vrijheid, maar een weg om te gaan.”