Uiteraard rees meteen de vraag of Fortuyn niet beveiligd had moeten worden. Was de aanslag niet te verwachten geweest? Door zijn felle kritiek op de zittende politici en zijn glorieuze opmars in de peilingen riep hij veel weerstand op. Er kwamen bij Fortuyn en op het LPF-bureau regelmatig bedreigingen binnen.

De daarvoor ingestelde commissie-Van den Haak is tot de conclusie gekomen dat de beveiliging van Fortuyn inderdaad tekortschoot. De BVD (die inmiddels Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst heet) kwam daardoor onder vuur te liggen.

Minister Remkes nam aanvankelijk de onder hem ressorterende veiligheidsdienst in bescherming. Later slikte hij een deel van zijn woorden in, zodat een harde confrontatie tussen de demissionaire minister en de Tweede Kamer voorkomen werd. In de Kamer vond het rapport-Van den Haak immers wel een gunstig onthaal. Met nog een minister minder zou de ploeg van Balkenende wel heel erg gehavend zijn.

Ook de LPF diende donderdag geen motie van wantrouwen in tegen de minister van Binnenlandse Zaken. En voor een minder scherp geformuleerde motie kreeg Herben slechts de steun van GroenLinks en van een paar afgescheiden LPF’ers. Daar kan hij bij zijn achterban geen eer mee inleggen. Marten Fortuyn, de broer van Pim, vond het optreden van Herben maar een slappe hap.

Na de moord op Fortuyn is de beveiliging van politici aanzienlijk opgevoerd. Bedreigingen worden nu eerder serieus genomen. Uiteraard is daarmee niet honderd procent veiligheid gegarandeerd. Daarbij komt dat het voor degenen die een dergelijke persoonsbescherming genieten, geen pretje is om steeds gevolgd te worden.

Destijds voelde Fortuyn ook niet voor persoonsbeveiliging. Ook zijn partij zag de noodzaak daarvan niet in. Dat is een reden te meer om niet te hard te oordelen over de falende beveiliging. Gemakkelijk dragen dergelijke conclusies het karakter van wijsheden achteraf.

Een probleem is ook dat de destijds verantwoordelijke minister donderdag wel bij het debat aanwezig was, maar in de rol van zwijgend kamerlid. Minister Remkes is formeel verantwoordelijk voor het doen en laten van de BVD, ook in de periode vóór zijn ministerschap. Maar een parlementair debat wint aan realiteitsgehalte wanneer het gevoerd kan worden met een minister die er destijds werkelijk de verantwoordelijkheid voor droeg.

Als volgend jaar het proces tegen Volkert van der G. gevoerd is en de kiezers ook hebben kunnen oordelen over de (wan)prestaties van de volgelingen van Fortuyn, gaat de moord op Fortuyn zo langzamerhand tot de politieke geschiedenis behoren.

Een zwarte bladzijde inderdaad in onze geschiedenis, ook voor wie gegronde redenen had om Fortuyn en veel van zijn denkbeelden en standpunten af te wijzen.