Een vijfde van slachtoffers kans op blijvende gevolgen
Naar schatting 25 inzittenden van het gecrashte vliegtuig zullen op lange termijn gevolgen ondervinden van de gebeurtenis. Het drama in het toestel van Turkish Airlines zal niet door alle slachtoffers normaal kunnen worden verwerkt.
Dat valt op te maken uit ervaringen bij eerdere rampen. Voor de meeste mensen verdwijnen de emotionele gevolgen van een trauma na enkele weken. Als deze langer duren, kan er sprake zijn van een psychische aandoening. Wordt de stoornis niet behandeld, dan kan die ernstige vormen aannemen. Bij een op de vijf slachtoffers van een dergelijke ramp ontwikkelt zich een post–traumatische stress–stoornis (PTSS).„Dat die ervaring heftige reacties teweeg brengt is goed", zegt psychologe Miranda Olff, hoofd van het psychotraumaprogramma van het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam. Olff benadrukt het belang van opvang door familie en vrienden in de eerste dagen. Professionele hulpverleners moeten pas na enige weken in actie komen als de emoties niet minder hevig worden.
Als na een maand het trauma nog steeds terug blijft komen, waardoor slaapproblemen en concentratiestoornissen ontstaan, kan sprake zijn van PTSS. Deze aandoening kan worden behandeld maar kan ook spontaan genezen.
„De standaardtherapie is erop gericht van de stress af te komen door de pijnlijke emoties opnieuw te beleven", zegt Olff. De maatvoering van die blootstelling (exposure) is belangrijk. „We laten mensen er niet langer dan twintig minuten per keer over praten".
Ook mensen die toevallig bij de ramp betrokken zijn geraakt, kunnen het slachtoffer worden van PTSS. De boer die met zijn tractor gewonden versleepte, ondergaat volgens Olff hetzelfde als de inzittenden van het vliegtuig. „Mogelijk is de reactie minder heftig dan wanneer je zelf in levensgevaar bent geweest maar ook deze beelden kunnen in je geheugen gegrift blijven. Principiële verschillen zijn er niet".
Het AMC–programma deed ervaring op met de Bijlmerramp. Vorig jaar is vastgesteld dat ongeveer 8 procent van de Nederlanders in hun leven een PTSS ontwikkelt. Het Trimbos Instituut telde in 2006 1,7 miljoen Nederlanders met een angststoornis. PTSS is volgens het instituut na hart– en vaatziekten de aandoening met de grootste impact op het dagelijks leven. Het instituut begint binnenkort met digitale hulpverlening voor mensen die betrokken zijn geweest bij een grote ramp.
