Geen gemorrel, of de guillotine valt
Persvoorlichters, beleidsadviseurs en zelfs secretaresses van de Vereniging Eigen Huis (VEH) bevriezen haast hoorbaar zodra ze het woord hypotheekrenteaftrek opvangen. Directeur Marlies Pernot: „Een nekslag kan niet dodelijker zijn voor de woningmarkt dan nu morrelen aan de renteaftrek.”
Toen de woningmarkt er gezond en wel uitzag, bracht de vereniging voor eigen-woningbezitters een uitgesproken visie naar buiten op de hypotheekrenteaftrek. Een eventuele beperking zou deel moeten uitmaken van een integraal, allesomvattend plan voor de gehele woningmarkt. Zo zou het geld dat met de maatregel zou worden bespaard binnen de sector moeten blijven, zouden woonlasten voor huiseigenaren betaalbaar moeten blijven en moet een compensatie-regeling mogelijk zijn. Maar nu ziet de wereld er iets anders uit.Is hypotheekrenteaftrek houdbaar in de huidige economische situatie?
Pernot: „Het feit dat die vraag op dit moment wordt gesteld, vind ik verkeerd en verontrustend. Het zorgt voor een golf van onrust die er nu gewoon niet bij kan. Mensen zijn al totaal onzeker; ze vragen zich af: Heb ik volgend jaar nog werk?
Wij houden continue peilingen onder leden en niet-leden, en we zien direct de invloed van zo’n discussie op de stemming. In Zweden heeft –ook tijdens een crisis– een of andere goochemerd bedacht dat de beperking van de aftrek geld zou opleveren. Dat hebben ze geweten.”
Zweden verlaagde in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw de renteaftrek stapsgewijs van maximaal 80 naar gemiddeld 30 procent. Tot 1995 daalden de huizenprijzen met gemiddeld 26 procent, nam het aantal verkopen fors af en stokte de nieuwbouwproductie.
Stel: de aftrek wordt afgeschaft. Op welke manier zou dit het beste kunnen gebeuren?
„De gedachte aan afschaffing is absurd. Ik geloof niet dat welke politieke partij dan ook dit woord durft te spellen. Beperking is ook niet aan de orde. Als je zelfs maar de schijn wekt dat die eraan komt, betekent dat de guillotine voor de woningmarkt.”
Ziet u alternatieven voor het kabinet om geld te besparen?
„Nee. Niet in de woningmarkt. Ik bedoel: de vraag is of besparen de economie gaat helpen. Het speerpunt moet zijn: Hoe stimuléér je. Hoe krijg je mensen zo ver dat ze een aantal uitgaven doen? Hoe krijg je beweging in de markt?
Dat kan concreet door energiebesparende maatregelen te promoten: het isoleren van woningen, de aanschaf van nieuwe installaties. Via subsidies bijvoorbeeld, maar ook door mensen te helpen zich te realiseren dat investeren geld oplevert. Ze moeten het onmiddellijk terugzien op hun energierekening. Ze willen er niet voor in de kou zitten of hun comfort opgeven, maar wel een positief effect in hun portemonnee merken. Er zijn allerlei activiteiten opgezet rond dit onderwerp, maar we staan nog aan het begin.”
Nog even terug naar de hypotheekrenteaftrek… Is het te verdedigen dat met name mensen met hoge inkomens ervan profiteren en dat niet-aflossen wordt gestimuleerd?
„Wij willen die discussie op dit moment niet voeren. Er moet rust komen, en vertrouwen. Ik begrijp dat we in Nederland in een enorm moeilijke situatie verkeren. De enige mogelijkheid om daaruit te komen, is door de psychologie van de burger goed in de gaten te houden. Alle macro-economische maatregelen die in Den Haag worden bedacht, helpen niets wanneer de consument niet weet dat hij veilig is.”