De CDA-fractie noemt de bevindingen van de commissie-Vos „schokkend.” Een cultuur van dingen regelen en „de andere kant opkijken” werd als gewoon ervaren, aldus CDA-kamerlid Atsma. „Dat is onacceptabel.”

„Doordat de omvang van de financiële schade niet is vast te stellen, ontbreekt de juridische basis om geld terug te vorderen en is het des te belangrijker om in de toekomst deze misstanden te voorkomen”, aldus het CDA.

De VVD-fractie heeft met waardering kennisgenomen van de uitvoerige rapportage en het vele werk dat door de commissie is verzet. „Helaas moet uit het rapport worden geconcludeerd dat er in de bouwsector een cultuur bestaat van grootschalige en systematische onregelmatigheden bij aanbestedingen. Dat leidde tot onnodig hoge prijzen. Bovendien werden hierdoor slecht functionerende bouwbedrijven kunstmatig instandgehouden”, vinden de liberalen.

De VVD heeft er begrip voor dat een pas in 1998 opgericht orgaan als de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) aanvankelijk wat aanloopproblemen had. Maar daarmee zijn alle gemaakte fouten niet te verontschuldigen. „De positie van de NMa moet worden versterkt.”

De PvdA-fractie wilde donderdagmorgen nog niet reageren.

De SGP vindt het „ronduit zorgwekkend dat in de bouwsector zo breed wetten en regels domweg aan de laars zijn gelapt.” Zij vraagt zich af of mogelijk ook in andere economische sectoren dergelijke zaken spelen. De fractie kan de conclusies van het rapport niet los zien van andere ontwikkelingen in de samenleving waarin de naleving van recht en regelgeving zwaar onder druk staat. „Als de innerlijke motivatie van burgers tot gehoorzamen verdwijnt, wordt naleving van regels door de overheid een nagenoeg onmogelijke opdracht”, aldus de SGP.

Heel belangrijk is het in elk geval dat de overheid zelf een toonbeeld van integriteit is. Functieroulatie voor ambtenaren is daarom een nuttige aanbeveling, stellen de staatkundig-gereformeerden. Verrast zijn zij door het harde oordeel dat de commissie velt over het openbaar ministerie (OM). „Dat moet de verantwoordelijke bewindslieden zwaar worden aangerekend.” Terecht komt de commissie niet met drastische voorstellen tot structuurverandering, stelt de SGP. „Er moet veeleer sprake zijn van een cultuuromslag.”

De ChristenUnie deelt in de verbijstering van de enquêtecommissie over de laconieke en vergoelijkende houding van de verantwoordelijken, zowel het bedrijfsleven, de overheid en de toezichthoudende organen. „Het schaamrood zou hen sieren.”

Dat de wet op omvangrijke schaal werd ontdoken, was door de openbare verhoren al bekend, aldus een fractiewoordvoerder, maar door het rapport wordt nog veel duidelijker hoe breed bekend de zaken eigenlijk waren. Ook de ChristenUnie heeft grote vragen bij het functioneren van OM en NMa. „Hopelijk kunnen de onderzoeken die deze organen zelf hebben lopen, hun blazoen nog enigszins zuiveren.”