Op de snelweg A9 bij Amstelveen liggen twee tankstations pal tegenover elkaar. Achter dezelfde rood-gele schelp op de gevel gaan twee concurrenten schuil. Amstelveen-Zuid is onderdeel van Shell Nederland, Amstelveen-Noord is eigendom van zelfstandig pomphouder A. M. Hammerstein uit IJmuiden.

Het zuidelijke verkooppunt op de A9 was woensdag het eerste dat op een veiling in Den Haag van eigenaar wisselde. De overheid brengt in 21 jaar tijd alle 250 tankstations langs rijkswegen onder de hamer. Den Haag wil daarmee de markt openbreken, de concurrentie bevorderen, nieuwkomers een kans geven om de prijzen te laten dalen.

De grote vier in Nederland -Shell, Esso, Texaco, BP- beheersen momenteel 90 procent van alle tankstations langs de snelwegen. „Te veel”, benadruk B. ter Haar van het ministerie van Financiën. Hij is „tevreden” over de nieuwkomers op de markt.

Kuwait Petroleum (Q8) en Gulf zijn de grote winnaars van de woensdag gehouden veiling. De twee kleinere oliebedrijven kochten in totaal vijf stations. Vier verkooppunten bleven in handen van de gevestigde marktpartijen Shell en Esso. De eerste negen locaties brachten samen 29 miljoen euro op.

Q8 telt 11,5 miljoen euro neer om ’Amstelveen’ vijftien jaar te kunnen exploiteren. Hammerstein is blij met zijn nieuwe overbuurman. „De concurrentiekracht van Q8 is aanmerkelijk minder dan van Shell.”

Hij verwacht een graantje mee te pikken van het verdwijnen van de maatschappij op deze locatie. „Ik reken op een omzetstijging van 4 tot 5 miljoen liter van vaste klanten die bij Shell willen blijven tanken. Ik hoop dat ik die nieuwe klanten allemaal kan verwerken.” De ondernemer is sinds woensdag dubbel tevreden. „Mijn omzet schiet straks omhoog en ik weet nu hoeveel mijn tankstation waard is.”

In de slag om de snelwegvestigingen heeft Shell woensdag het station moeten prijsgeven. Met een verkoop van 15 miljoen liter op jaarbasis is dat toch een aardige aderlating. Remco Rijnders van Shell-exploitatiemaatschappij TEM reageert quasi-laconiek. „Shell heeft 720 verkooppunten in Nederland. Oké, nu hebben we er nog 719.”

De omschakeling kost de nieuwe eigenaar klandizie, verzekert A. H. de Vries van de Bovag. „Een verkooppunt van Shell langs de A27 raakte de helft van zijn omzet kwijt toen Total het overnam. Jaren lagen de verkopen nog maar op 80 tot 90 procent van de oorspronkelijke hoeveelheid. Q8 zal een nieuw klantenbestand moeten opbouwen.” Zo’n 40 procent van de bezoekers is zakelijke rijder.

Q8 kan met een investering van 11,5 miljoen euro het verkooppunt in de komende vijftien jaar tijd nooit renderend exploiteren. De oliesjeiks maken zich er geen zorgen over. Om een A-merk te worden, wil Q8 graag een visitekaartje langs de snelweg. En een visitekaartje mag iets kosten.

„Wij hebben niet voor niets jarenlang bij de overheid aangedrongen op het vrijgeven van de markt langs de grote wegen”, verklaart D. Linschoten van Q8. Het netwerk van Q8 is groot genoeg om de klappen van Amstelveen op te vangen. Bovendien heeft de oliemaatschappij het voordeel dat zij beschikt over een raffinaderij in Nederland. Eigen tankstations krijgen de brandstof daardoor goedkoper geleverd dan marktpartijen zonder eigen raffinage.

De twaalf man personeel van Amstelveen-Zuid reageert intussen gelaten op het nieuws. „Ik wacht wel af”, zegt Shell-medewerker Bert in een grijze trui met gekleurde schelp. „Voor iedereen is het spannend.” Het personeel rekent erop bij de nieuwe eigenaar aan de slag te kunnen. „Ik ken Q8 niet. We zullen wel zien.”

Bert is vandaag 13,5 jaar in dienst op Amstelveen-Zuid. „Ik ben de oudste medewerker hier. Ze mogen me wel een gouwe klokkie geven”, zegt hij in de shop tegen Rijkswaterstaat-opzichter A. Nijssen. „Kun jij rekenen”, vraagt deze. Bert kijkt hem vragend aan. „Nou, reken er dan maar niet op.” Grimlachend verdwijnt Bert weer achter de balie.

Bas Schouten is vaste klant bij het pompstation in Amstelveen-Zuid. Tien, twaalf keer per week rijdt de taxichauffeur uit Hilversum in zijn E-klasse heen en weer naar Schiphol. Net voordat hij op de terugweg de file induikt, stopt hij bij Shell. Niet voor benzine, maar voor koffie. „Verschrikkelijk lekker.” Een andere klant kijkt hem minzaam aan. „Maar met 80 eurocent wel erg duur. Een jaar geleden betaalden we hier nog een gulden.”