De kwestie-Eluana lijkt sterk op de zaak-Stinissen, eind jaren tachtig in Nederland. De 20-jarige Eluana Englaro kreeg in 1992 een ernstig auto-ongeluk. Al vrij snel realiseerden de artsen zich dat verdere behandeling geen uitzicht op herstel bood. Toch besloten ze door te gaan met voeding en beademing. Dat duurt nu al zeventien jaar.Eluana’s vader is al enkele jaren bezig met een juridisch gevecht om Eluana ’wettig’ te laten sterven. Zonder een rechterlijke uitspraak wil de medische wereld in Italië deze verantwoordelijkheid niet op zich nemen.

Vorig jaar zomer gaf de rechter Englaro groen licht. Maar het duurde nog bijna een halfjaar voor hij een kliniek had gevonden dat dit vonnis wilde uitvoeren. Dit alles wekt de indruk dat de medische wereld in Italië de conservatieve lijn volgt.

De media spreken rond Eluana vrij algemeen over euthanasie. Strikt genomen is het dat niet. Van euthanasie is alleen sprake als patiënten hun wil kenbaar kunnen maken. Eluana is echter al zeventien jaar wilsonbekwaam. Dat zij kort voor het ongeval zou hebben gezegd niet „als een plantje” te willen leven, verandert dat niet.

Toen de inmiddels 37-jarige vrouw deze week onder grote media-aandacht naar de nieuwe kliniek was vervoerd, besloot de regering-Berlusconi een spoedbevel uit te vaardigen om het staken van de behandeling te voorkomen. Maar zo’n decreet heeft de handtekening van president Napolitano nodig en die heeft laten weten dat hij die niet plaatst.

Indien premier Berlusconi inderdaad optreedt vanuit de drang het menselijk leven -vooral als het zo gekwetst is- te beschermen, verdient hij zeker steun. Maar Berlusconi heeft tegelijk de reputatie dat hij niet vies is van een machtsspelletje met de rechterlijke macht, dus op dat punt moeten we zeker een slag om de arm houden.

Veel belangrijker is het te vragen naar de motivatie van de artsen om destijds voeding en beademing door te zetten. Heeft men dit blindelings gedaan? Of was dit een medisch weloverwogen keuze, in het belang van de patiënt?

Vanuit een christelijke ethiek -waarin de eerbied voor het leven en de Schepper daarvan centraal staat- is het beslist niet altijd onverantwoord om als arts terug te treden zodra verdere behandeling zinloos is. Dat een kardinaal van het Vaticaan deze week sprak van „moord”, lijkt daarom ongepast.

Op dit moment is het onmogelijk de beslissing uit 1992 terug te draaien. Eluana zou nu niet meer overlijden door het ongeval, maar door het uitschakelen van de apparatuur. Hoe moeilijk ook, het is waarschijnlijk beter nu de ingeslagen weg te volgen.

Intussen is er rond dit ziekbed een juridisch en politiek gevecht ontstaan. Is de beschermwaardigheid van het leven dan geen crisis waard? Zeker, er zijn kabinetten over mindere kwesties gestruikeld.

Maar de ethiek spreekt zich ook uit over de waardigheid van ons optreden. En die is in deze Italiaanse kwestie nauwelijks te herkennen.