Kerk & religie

Prof. Peels hekelt humaan godsbeeld

„Wij scheppen graag een beeld van God waar we ons goed bij voelen. Een God Die staat voor liefde, troost en vrede. Maar als de Heilige is Hij ook Degene voor Wie we moeten huiveren.” Prof. dr. H. G. L. Peels, hoogleraar aan de Theologische Universiteit Apeldoorn, leverde dinsdagavond op een bijeenkomst van de theologische studentenvereniging Voetius in Utrecht felle kritiek op de humanisering van het godsbeeld.

Van een medewerker
11 December 2002 10:29Gewijzigd op 14 November 2020 00:00

De bijbelse godsopenbaring is veelkleurig, stelde Peels vast. „Al die namen en beelden contrasteren voor je gevoel met elkaar. God is een Herder, maar ook een Heer van de toorn. In de Bijbel krijg je dus een God te zien Die jij niet in je broekzak kunt krijgen.” Als uitgangspunt voor zijn betoog nam de hoogleraar de heiligheid van God. Hij noemde die „de meest typerende eigenschap in de bijbelse godsopenbaring.” In de heilsgeschiedenis, die een spoor trekt dwars door de Bijbel, laat God Zich als de Heilige kennen. Deze notie is volgens Peels fundamenteel voor de bijbelse prediking over God. Gods toorn is heilige toorn, Gods liefde is heilige liefde. Die heiligheid markeert Zijn uniciteit, vergeleken met de goden van de volken.

„Gods heiligheid is allesomvattend en staat dus meer op gespannen voet met Zijn toorn dan met Zijn liefde. Dezelfde heilige God ziet in liefde om naar de verdrukten en verbrijzelden van hart”, aldus Peels. Hij hekelde het beeld dat veel mensen woensdag de dag van God hebben. „Ons godsbeeld moet vooral niet tegen de haren instrijken, laat staan kritisch zijn op ons leven. Maar als God Zich in de Bijbel openbaart, gaat dat gepaard met vuur, donder en bliksem. Het volk stond te beven op de benen. Met Hem valt niet te spotten.”

De hoogleraar wees erop dat het humaniseren van godsbeelden een cultuurhistorische oorzaak heeft. „Het komt voort uit de afkeer van bloed en geweld, na de twee wereldoorlogen. Het gevolg is dat wij niet meer weten wat het betekent om te sidderen en te beven. Je kunt tegen God niet jijen en jouen. Als we stil worden voor God, verschrompelt ons systematisch denken. Dan worden we een zandkorreltje. Leer eerst maar eens stotteren en stamelen over God.”

De Apeldoornse hoogleraar splitste de eigenschap heiligheid op in een schaduwzijde en een lichtzijde. „Tot de schaduwzijde behoort de naijver van God. Hij verdedigt Zijn rechten. Hij duldt niet dat Zijn volk het verbond breekt. De heilige God is ook een toornend God, maar dat is geen wezenskenmerk van Hem. In de Bijbel staat niet dat God toorn is, terwijl je er wel in kunt vinden dat Hij liefde is. Zijn toorn heeft een duidelijke aanleiding en bedoeling. Het is de spits van Zijn liefde. God toornt in het diepe verlangen te herstellen en te vernieuwen. Wat Hij graag doet, is genade tonen. Allah en boeddha tonen geen berouw. Over God staat dat het Hem aan Zijn hart smartte. Hij is gans anders. Toorn en liefde zijn de twee zijden van het handelen van de ene God.”

Uit Hosea 11 blijkt volgens Peels de hoogspanning tussen die twee eigenschappen, Zijn toorn en Zijn liefde. „En de ommekeer in Gods hart. Hij is als een vader of moeder die een peuter leert lopen. Maar het kind schopt permanent tegen de schenen. Gods liefde echter roept de toorn, die een streep door het verbond wil halen, een halt toe. En dan rijst het kruis.”

Spreekt het Nieuwe Testament anders over de toorn dan het Oude Testament? Peels is er juist van overtuigd dat het Nieuwe Testament ons de toorn van God nog intenser en radicaler verkondigt. Het bevat genoeg voorbeelden. „Het Nieuwe Testament spreekt van de blijvende toorn van God en van dood door overtreding.”

De Bijbel is, aldus Peels, primair gericht op de immanentie van God, het inwonen van God in de wereld. „Hij zoekt de mens op en neemt daarvoor zelfs vlees en bloed aan. De Heilige heeft zich verbonden met een onheilig volk.” Dat is de lichtzijde van Zijn heiligheid. „Met name bij de profetische Jesaja en de priesterlijke Ezechiël krijgt de prediking van de heilige God almeer de toon van de vreugde: Hij laat niet varen het werk van Zijn handen. God is de heilige Verlosser, Die ijvert voor Zijn heilige Naam. In Jesaja bepaalde Gods heiligheid de hele profetie. Als het trishagion, het driemaal heilig, wordt aangeheven, vallen onze begrippen van tienhoog aan diggelen.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer