VN leggen gewijzigd plan Cyprus voor
De Verenigde Naties hebben dinsdag, aan de vooravond van de EU-top in Kopenhagen, een herzien herenigingsplan voor Cyprus gepresenteerd, dat onmiddellijk op beide eilanddelen leidde tot protesten.
VN-secretaris-generaal Kofi Annan zei bij de presentatie dat Cyprus „een rendez-vous heeft met de geschiedenis, dat niet mag worden gemist.” Hij riep de Turks- en Grieks-Cypriotische vertegenwoordigers op om op korte termijn een akkoord te sluiten over de hereniging van het sinds 1974 in tweeën gesplitste eiland, zodat in Denemarken onderhandeld kan worden over toetreding tot de Europese Unie.
De VN legden op 11 november een herenigingsvoorstel aan de leiders van beide eilanddelen voor waarin wordt uitgegaan van de oprichting van een Cypriotische federatie van twee gelijkwaardige staten met een centrale regering, die overigens slechts beperkte bevoegdheden zal krijgen. De president moet afwisselend door de Turkse en de Griekse Cyprioten geleverd worden.
Na intensieve onderhandelingen bracht de VN-gezant in Cyprus, Alvaro de Soto, een aantal aanpassingen in het oorspronkelijke plan aan, onder meer over de terugkeer van een groter aantal gevluchte Griekse Cyprioten naar het Turkse noorden van het eiland.
De Grieks-Cyprioten hebben grote bezwaren tegen het herziene plan, omdat zij streven naar de terugkeer van veel meer van de ongeveer 200.000 vluchtelingen dan De Soto mogelijk heeft gemaakt. Ook hebben zij er bezwaren tegen dat op grond van het VN-plan veel van de 120.000 Turkse kolonisten in het noorden mogen blijven.
Ongeveer 400 Grieks-Cyprioten, onder wie veel vluchtelingen uit het noorden, protesteerden buiten het presidentiële paleis in Nicosia. Zij zeiden tegen verslaggevers dat zij zouden verhinderen dat president Glafkos Klerides een vliegtuig zou nemen naar Kopenhagen.
Dinsdag werd eerder op de dag aan de Turkse zijde van de bestandslijn betoogd. De Turks-Cypriotische leider Rauf Denktash zei voor de televisie dat het gaat om „hetzelfde oude document” en dat „onze bezorgdheid over onze status, onze soevereiniteit, onze gelijkwaardigheid voortduurt.” Veel betogers waren Turkse kolonisten die zich na 1974 op het eiland vestigden. Zij wonen veelal in woningen die door Grieks-Cyprioten zijn verlaten en voelen er niets voor die woningen te ontruimen.
Cyprus is een van de tien landen die op de EU-top in Kopenhagen voorgedragen zullen worden voor lidmaatschap van de EU. De regering van Turkije -het enige land dat Turks-Cyprus als zelfstandige staat erkent- heeft gedreigd het Turkse deel van het eiland te annexeren als Cyprus tot de EU toetreedt zonder dat er een akkoord is over de politieke toekomst van Cyprus.
Annan riep beide leiders, Klerides en Denktash, op naar Kopenhagen te komen om ze beter onder druk te kunnen zetten het herziene plan te accepteren. Klerides liet weten dat hij zou komen. Denktash, die onlangs in de VS een hartoperatie onderging, zou naar Ankara vliegen in verband met een medisch onderzoek.
Turkije houdt het noordelijke deel van Cyprus sinds 1974 bezet en heeft een legermacht van ongeveer 40.000 soldaten op het eiland. Verder bedraagt het aantal Turkse kolonisten op Cyprus120.000.