Uitleg: Druk op Balkenende nam fors toe
De druk op premier Balkenende om een onderzoek naar de politieke steun voor de Irak–oorlog in te stellen, nam het afgelopen jaar toe. Sinds de kerstvakantie werd de roep bijna elke week luider en ook breder, onder meer door onthullingen in de media. Een overzicht.
18 maart 2003: Het demissionaire kabinet–Balkenende I (CDA, VVD, LPF) besluit politieke steun te geven aan een dreigende Amerikaanse inval in Irak.2003–2008: In politiek Den Haag wordt meermalen gevraagd om een onderzoek naar de manier waarop Nederland betrokken raakte bij de Irak–oorlog. Telkens is er geen Kamermeerderheid. In andere landen worden wel onderzoeken gehouden.
22 februari 2007: Het vierde kabinet–Balkenende begint. De regeringspartijen CDA, PvdA en ChristenUnie spreken af geen onderzoek te doen naar Irak. De PvdA was altijd voorstander maar laat deze eis vallen.
2007 en 2008: PvdA–senator Klaas de Vries legt zich hier niet bij neer. De Eerste Kamer is niet gebonden aan het regeerakkoord. Er volgen nieuwe vragen.
19 december 2008: Het kabinet beantwoordt ruim honderd vragen van de senaat, maar niet tot tevredenheid. Een aantal partijen kondigt nadere vragen aan.
16 januari 2009: NRC Handelsblad bericht over een kritisch juridisch advies dat de top van Buitenlandse Zaken in 2003 zou hebben achtergehouden voor de toenmalige minister Jaap de Hoop Scheffer. De Tweede Kamer stelt vragen.
27 januari: RTL Nieuws meldt dat Nederland in 2003 overwoog om militaire steun te verlenen aan de inval in Irak. Dat blijkt uit documenten die zijn verkregen na een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB).
29 januari: De voormalige Amerikaanse onderminister Richard Armitage van Buitenlandse Zaken zegt dat de VS in 2003 een formeel verzoek om militaire steun hebben gedaan aan Nederland. Ook stelt hij dat Nederland voor zijn steun werd beloond met de benoeming van Jaap de Hoop Scheffer tot NAVO–baas.
2 februari: Balkenende kondigt een Irak–onderzoek aan door een commissie. De oppositie blijft aandringen op een parlementaire enquête. De Kamer had de antwoorden over de laatste onthullingen dinsdag binnen willen hebben. Nu zullen zij debatteren over het voorstel van de premier om een commissie onderzoek te laten doen.