Kerken mogen zich kritiek van moslims aantrekken
Mensen in het Midden-Oosten die bij de islam horen, worden niet zomaar christen. Dat kwam recent ter sprake tijdens een meeting van de Nederlandse Zendingsraad (NZR). Christen worden betekent voor veel moslims een knieval voor het Westen. Wie dat doet, identificeert zich met de westerse cultuur, met macht en immoraliteit. Zo leeft dat bij veel moslims. Maar die conclusie zou er niet toe mogen leiden uitsluitend het Westen aan te wijzen als obstakel om christen te worden.
De kerk had in de eerste eeuwen een centrale rol in het Midden-Oosten. Die positie raakte zij kwijt. Islamitische machten zaten haar dwars. Toen eeuwen geleden de legers van de islam het Westen bang maakten, bleek het voor een moslim ook al moeilijk christen te worden. De kerk domineerde lange tijd de westerse cultuur. Het is waar dat immoraliteit en machtsdenken een grote rol spelen; het is ook waar dat de islam christenen niet zelden ziet als tweederangsschepselen.Juist door die islamitische dominantie verkeren christenen in het Midden-Oosten niet zelden in een beroerde positie. Vaak emigreren ze vanuit economisch motief naar het Westen. Soms ook om religieuze redenen. Maar de al genoemde conclusie is eveneens waar. Moslims –niet alleen in de Gazastrook of Jordanië– beschouwen christenen als mensen die Israël steunen. Moslims in het Midden-Oosten zien een christelijke kerk vaak als een vanuit de VS gestuurde organisatie.
Bestempelt een moslim de westerse cultuur terecht als toppunt van immoraliteit? Die aanklacht valt niet zomaar te weerspreken. Echtscheiding is voor moslims een heikel punt. President Obama’s maatregelen ten gunste van homoseksuelen roepen woede op binnen de islam. Nu vragen moslims christenen terecht niet elke moslim als extremist te bestempelen. Zo mogen christenen moslims er ook op wijzen dat ze immoraliteit niet altijd op rekening van christenen kunnen schrijven.
Tijdens de NZR-conferentie kwam ter sprake dat kerken in het Midden-Oosten de culturen moeten overstijgen en geen machtsblok moeten vormen. De praktijk toont hoe dat kan. Het blijkt ook voor christenen in het Midden-Oosten mogelijk positief te denken over Joden. Recent zeiden presbyterianen in Damascus tegen een verslaggever van deze krant dat zij met de staat Israël niets op hadden. Toch bevestigden zij dat de Bijbel beloften behelst voor de Joden als etnische groep.
De suggestie dat kerken in het Midden-Oosten culturen moeten overstijgen en geen machtsblok vormen, heeft nog een consequentie. Doorgaans houden christelijke Arabieren zich verre van de terroristische organisatie Hamas. Er zijn tegenwoordig christenen die zich laten overhalen lid te worden van Fatah. Is het goed om in het kamp te kruipen dat de Palestijnse en Arabische rechten helemaal centraal zet? Is een christen geen burger van een ander koninkrijk?
De vraag valt te stellen of slechts de kerk in het Midden-Oosten geen machtsblok moet vormen en culturen moet overstijgen. De kracht van de westerse kerk zou moeten liggen in het getuigenis van Christus, de Vredevorst. Als zij het inzegenen van homoseksuele relaties toelaat en allerlei liberale ideeën in zich opneemt, loopt zij gevaar de kern van haar geloof prijs te geven. Zou het niet goed zijn zich in deze zin de beschuldiging van moslims aan te trekken?
Als de kerk primair een organisatie vormt, is dat tekort. Als er van de kerk niet meer zou overblijven dan een sociaal verband met eigen waarden en tradities, blijkt dat gevaarlijk. Christenen in het Westen spreken over de dreiging van de islam. Maar is het gevaar van de postmoderne cultuur voor de kerk niet minstens zo groot? Alleen christenen die weet hebben van de levende omgang met de opgestane en ten hemel gevaren Zaligmaker, hebben iets te bieden. Ook aan moslims.
