Grote musea geven oudheden niet terug
Enkele van de grootste musea ter wereld hebben een verklaring ondertekend waarin zij zeggen niet van plan te zijn oudheidkundige kunstwerken „terug te geven” aan de landen waar de objecten vandaan komen. De directeuren van achttien musea, waaronder het Rijksmuseum in Amsterdam, hebben hun handtekening gezet onder de verklaring die is opgesteld door het Metropolitan Museum of Art in New York.
De culturele instellingen delen mee dat zij functioneren als „universele musea” waar de hele wereld van kan profiteren. Volgens de directeuren zou onder meer de kunst uit de klassieke Oudheid tegenwoordig niet bewonderd worden, als musea de kunstwerken niet ten toon hadden gesteld. Het grote publiek raakte op deze manier doordrongen van de waarde die bijvoorbeeld klassieke Griekse beelden hebben voor de moderne wereld en de mensheid als geheel.
De afgelopen jaren hebben veel landen waarvandaan in het verleden kunstwerken naar West-Europese en Noord-Amerikaanse musea zijn verscheept, de teruggave van de objecten geëist. Sommige, veelal kleinere, voorwerpen zijn teruggegeven, maar musea hebben aan de meeste claims tot nu toe geen gehoor gegeven.
Een van de bekendste conflicten over de teruggave speelt zich af tussen Groot-Brittannië en Griekenland. De Grieken eisen de terugkeer van de zogenoemde Elgin Marbles, die sinds de 19e eeuw in het British Museum in Londen ten toon zijn gesteld. De Marbles zijn friezen van het Parthenon in Athene. Het British Museum is niet een van de ondertekenaars van de verklaring, maar heeft tegen de BBC verklaard er wel volledig achter te staan.
De musea die het document wel hebben ondertekend, zeggen dat de manier waarop de objecten in het verleden, veelal tientallen en soms zelfs honderden jaren geleden, in het bezit van de musea zijn gekomen, niet te vergelijken is met wat nu de illegale kunsthandel of kunstroof wordt genoemd. De omstandigheden waren destijds geheel anders, aldus de ondertekenaars.
De verklaring is behalve door het Rijksmuseum en het Metropolitan Museum of Art onder meer getekend door het Louvre in Parijs, de Hermitage in Sint-Petersburg, het Art Institute in Chicago, het Museum of Fine Arts in Boston en het Prado in Madrid. Het is onduidelijk wanneer de directeuren de verklaring hebben ondertekend. De BBC meldt dat het document is besproken op een informele bijeenkomst eerder dit jaar, maar het is niet bekend wanneer het naar buiten is gebracht.