Linkse minderheidsregering IJsland
De Sociaal-Democratische Alliantie (SDA) en Links-Groen vormen de nieuwe regering van IJsland. Beoogd premier is Jóhanna Sigurdardóttir, de eerste vrouwelijke regeringsleider van de eilandstaat in de Atlantische Oceaan.
De vorige premier, Geir Haarde, diende afgelopen maandag het ontslag van zijn regering in vanwege de economische malaise in het land. Door de kredietcrisis is de economie van IJsland ingestort. De werkloosheid en de inflatie lopen hard op en het land heeft de hulp van het buitenland nodig om het hoofd boven water te houden. Het Internationaal Monetair Fonds helpt IJsland met 10 miljard dollar. De IJslandse munt heeft bijna al zijn waarde verloren en het land stevent af op een langdurige diepe recessie. De IJslanders hadden wekenlang betoogd tegen het kabinet-Haarde, de eerste regering die ten val is gekomen als rechtstreeks gevolg van de wereldwijde financiële crisis.De regering-Sigurdardóttir moet vooral de teloorgang van de IJslandse economie een halt toeroepen. De regeringspartijen willen onder meer het toezicht op de financiële markten aanscherpen en toenadering zoeken tot de Europese Unie.
De beide linkse partijen vormen een minderheid in het IJslandse parlement, de Althing. Ze krijgen echter de gedoogsteun van de liberale Progressieve Partij. Eind april of in mei worden vervroegde verkiezingen gehouden. Uit de eerste peilingen blijkt dat Links-Groen afstevent op een ruime zege. De SDA hoopt haar verlies beperkt te kunnen houden.
De rood-groene coalitie gaf na de afronding van de kabinetsformatie een verklaring uit over haar prioriteiten. Zij wil het bestuur van de centrale bank vervangen dat gebrekkig toezicht op de bankensector wordt verweten. Ook wordt een parlementaire commissie gevormd die de mogelijkheden voor toetreding tot de EU gaat bestuderen.
Eurocommissaris Olli Rehn (Uitbreiding) gaf de IJslanders eerder deze week hoop op snelle toetreding. „Als IJsland zich snel aanmeldt en de onderhandelingen vlot verlopen, dan kunnen Kroatië en IJsland tegelijkertijd toetreden”, aldus Rehn. Volgens de EU-commissaris is het goed om het eiland bij de EU te voegen. „Het is een van de oudste democratieën in de wereld en de strategische en economische posities zijn een aanwinst voor de EU”.
De leider van Links-Groen, Steingrímur Sigfússon, gaat de portefeuille Financiën beheren. Nieuwe minister van Buitenlandse Zaken wordt de sociaal-democraat Össur Skarphédinsson.
Volgens Sigurdardóttir zal haar regering gebaseerd zijn op „nieuwe sociale waarden”. De ervaren politica is eerder herhaaldelijk minister van Sociale Zaken geweest en is geliefd wegens haar inzet voor sociale vraagstukken. Haar sociale betrokkenheid heeft haar de bijnaam Heilige Jóhanna opgeleverd.
Sigurdardóttir leeft samen met een vrouw. Veel IJslanders wisten niet dat zij lesbisch is voordat zij genoemd werd als nieuwe premier. Sigurdardóttir heeft twee zoons uit een eerder huwelijk en heeft zes kleinkinderen.