Terwijl de projectontwikkelaar onderhandelt met nieuwe bedrijven om zich op het terrein van de Berghuizer Papierfabriek te vestigen, vreten grijpers zich vast in tientallen meters lange machines. Nog even en de Berghuizer bestaat alleen nog op papier.De Apeldoornse projectontwikkelaar W. Goudkuil werd begin dit jaar officieel eigenaar van het fabrieksterrein van 23 hectare. De helft van de nu leegstaande hallen wordt gesloopt, zo is het plan. Afgelopen week werd bekend dat de sloopaanvraag de deur uit is.

„Het moet een bedrijventerrein worden. De 80.000 vierkante meter aan nieuwere gebouwen laten we staan. Al het oude gaat tegen de vlakte”, zegt Goudkuil. Bitufa, een fabrikant van dakbedekking, wordt het eerste bedrijf dat zich er zal vestigen.

Begin dit jaar werd het bord met de naam van de laatste eigenaar van de fabriek, Stora Enso, vervangen door Van Der Zeelaan Bedrijventerrein.

Licht

Wapenveld en een deel van de omliggende plaatsen was 170 jaar lang afhankelijk van de Berghuizer Papierfabriek. In 2007 werkten er nog 350 man en veel toeleveranciers verdienden indirect de kost aan de fabriek. „We pompten jaarlijks 30 miljoen euro in de regionale economie”, zegt Wim Wittekoek, ‘sluitingsmanager’ van de papierfabriek in Wapenveld.

De Finse multinational Stora Enso zag zich dat jaar genoodzaakt de verouderde Berghuizer vanwege teruglopende winsten te sluiten. De 350 werknemers verloren hun baan, maar ruim 90 procent is inmiddels elders aan het werk.

Op 1 februari vorig jaar hield de fabriek officieel op te bestaan. Toch is het niet voormalig directeur C. de Hollander die als laatste de poort zal sluiten. Wittekoek: „Dat zal ik zijn. Maar het licht doe ik hier niet uit, want dat willen we graag laten branden.”

Wittekoek werkt met vier collega’s in het ‘sluitingsteam’. De financiën moeten worden afgewikkeld, maar ook wordt het terrein klaargemaakt voor de nieuwe bedrijven die er moeten komen. „Momenteel worden de papiermachines gesloopt. Stora Enso wilde ze uit concurrentieoverwegingen niet verkopen.”

Broeierig

In metershoge productiehallen staan de restanten van twee papiermachines met elk een grootte van meerdere klaslokalen. Kilometers papier kregen ze te verwerken. Van de eerste meters is slechts verwrongen staal over. „Hier werd 365 dagen per jaar gewerkt. De overweldigende stilte is nog altijd het meest kenmerkende van de sluiting hier.” De temperatuur in de hal ligt niet ver boven het vriespunt. „Hier was het altijd broeierig warm, omdat het papier met stoom werd gemaakt.”

Buiten staan twee slopers bij een nieuwe berg ijzer en staal. Een van hen meet met een röntgenapparaat het type staal op, zodat het gesorteerd Wapenveld zal verlaten.

De oude gebouwen, veelal te herkennen aan hun kleinere schaal en vele metselwerk, gaan plat. Zo ook de oude kolencentrale. „Voor het maken van papier heb je ontzettend veel water en energie nodig. De kolen werden hier via het Apeldoorns Kanaal aangevoerd.”

Later bouwde de fabriek, samen met een energiemaatschappij, een gasgestookte warmtekrachtcentrale op het terrein. Die staat nog altijd fier overeind en is inmiddels verkocht aan een investeringsmaatschappij. „Deze centrale is goed voor 60 megawatt. Daarmee kun je de plaatsen Apeldoorn, Deventer en Zwolle van energie voorzien.”

Kilo papier

Het fabrieksterrein ligt met de rug naar het kanaal gekeerd, maar jaren terug was dit nog de centrale entree tot de be-drijvigheid. Binnenvaartsche-pen voerden bundels pulp aan die met grote takels de grondstoffenloods in werden geta-keld.

„Dit is het markante gebouw waarmee velen de Berghuizer nog zullen associëren. Tot in de jaren ’60 voeren hier schepen af en aan. Later werd alles in grotere schepen bij de Haatlandhaven in Kampen afgeleverd.” Van daaruit reden vrachtwagens af en aan om de Wapenvelder fabriek te bevoorraden. Tot een jaar terug. In totaal is in Wapenveld bijna een kilo papier per wereldburger geproduceerd.

Wittekoek: „Papier zal hier nooit meer gemaakt worden, dat was een eis van Stora Enso bij de verkoop. Maar het zou mooi zijn om hier over een jaar of twee weer enkele honderden mensen op dit terrein te zien werken.”