De ChristenUnie ligt als coalitiepartij onder een vergrootglas. Dat gegeven stempelde het werk van de commissie die het conceptverkiezingsprogramma schreef.Zo kreeg de commissie expliciet te horen dat het woord ”homo” niet in het stuk mocht terugkomen. De ChristenUnie heeft vorig jaar gediscussieerd over de vraag of praktiserende homoseksuelen de partij mogen vertegenwoordigen. Sindsdien is de combinatie ”ChristenUnie” en ”homo” een precair onderwerp. De partij wil het thema homoseksualiteit „niet onnodig aan de orde stellen”, geeft partijvoorlichter Kuijper toe. „Als het niet speelt, moet je er niet over beginnen.”

Voorkomen moet worden dat seculiere media met het issue aan de haal gaan. Zodra zij documenten van de ChristenUnie in handen krijgen, scannen ze de teksten direct op woorden als ”homo” en ”embryoselectie”. Bespeuren ze verschil van inzicht met de andere twee coalitiepartijen of het regeerakkoord, dan proberen ze een politiek relletje te ontketenen.

Om dezelfde reden mocht de kwestie-Buttiglione evenmin worden genoemd in de inleiding van het stuk. De rooms-katholieke Italiaan was in 2004 voorgedragen als Eurocommissaris voor Justitie. Hij zei destijds dat homoseksuelen „zondig, maar niet strafbaar” zijn. Na een storm van protest moest hij zijn kandidatuur intrekken.

De SGP wilde de kwestie aangrijpen om in het voorwoord van het verkiezingsprogramma te schetsen hoe seculier en liberaal Europa in wezen is. De ChristenUnie blokkeerde dat echter.

Een ander twistpunt tussen ChristenUnie en SGP was Turkije. In het verkiezingsprogramma van beide partijen voor de Europese verkiezingen van 2004 staat: Turkije „is hoofdzakelijk een Aziatisch land (…) Bovendien vormt de cultuurhistorische en islamitische identiteit van dit land met z’n 67 miljoen inwoners een groot struikelblok.”

In het huidige conceptprogramma is het woord ”islam” bewust weggelaten. Tegen de zin van de SGP, die Turkije mede buiten de EU wil houden vanwege het islamitische karakter van het land. De ChristenUnie daarentegen wilde alleen noemen dat het land geografisch voor het grootste gedeelte buiten Europa ligt en dat de democratische rechtsstaat er nog onvoldoende functioneert.

De paragraaf werd herhaaldelijk herschreven en na langdurige discussie werd een compromis gevonden: dat behelst onder meer dat Turkije om „culturele” redenen geen lid kan worden van de EU. Dat culturele duidt dan indirect weer wel op het islamitische karakter van Turkije, omdat daar de hele cultuur wordt gestempeld door de islam.

De Israëlparagraaf had ook de nodige voeten in de aarde. Anders dan vier jaar geleden staat er nu op voorstel van de ChristenUnie in het verkiezingsprogramma geschreven dat Israël „net als andere landen vanzelfsprekend dient te opereren binnen de kaders van het internationale recht.” Traditioneel leggen linkse partijen hier de nadruk op, als tegenwicht tegen de absolute steun die Israël doorgaans genoot vanuit (rechts) Nederland.

Deze voorbeelden –homoseksualiteit, Turkije en Israël– maken duidelijk dat het gemak waarmee de –voorlopers van– de ChristenUnie en de SGP vroeger tot een gezamenlijk Europaprogramma kwamen, heeft plaatsgemaakt voor ingewikkeld overleg. Zeker, beide partijen zijn er ook dit keer weer uitgekomen. Maar wie het stoeien over het programma voegt bij de meningsverschillen over het Verdrag van Lissabon en over de keuze voor eventuele aansluiting bij de christendemocratische EVP in het Europarlement, beseft dat de vanzelfsprekendheid van de samenwerking op het Europese vlak voorbij is.