In een interview met De Telegraaf riep Rutte premier Balkenende op het voortouw te nemen. Wat de VVD-leider betreft moet iedereen kunnen zeggen wat hij wil, zolang er niet aangezet wordt tot geweld tegen personen of hun bezittingen. Andere mogelijke beperkingen van die vrijheid moeten verdwijnen. Als Balkenende niet het voortouw neemt, wil Rutte ze met een initiatiefwet afschaffen.Directe aanleiding is het besluit van het gerechtshof Amsterdam afgelopen woensdag dat het Openbaar Ministerie PVV-leider Wilders moet vervolgen voor het aanzetten tot haat en discriminatie.

Het voorstel kwam hem zondag op kritiek te staan van minister Plasterk (Onderwijs) en PVV-leider Wilders. Die laatste denkt dat de VVD-leider een slaatje wil slaan uit de gebeurtenissen van afgelopen week. „Het is totale hypocrisie van de VVD”. Volgens Wilders heeft de VVD dinsdag tegen een motie gestemd, waarmee de PVV beperkingen voor het kritiek leveren op godsdiensten, wilde opheffen.

Rutte vindt dat Wilders de plank misslaat met zijn kritiek. „De VVD wil niet op de PVV-manier als een olifant door een porseleinkast stampen, maar wil dat een voorstel voor verruiming van de wet ook daadwerkelijk wordt aangenomen”, aldus Rutte.

Ook minister Plasterk haalde echter uit naar de VVD-leider. Plasterk vindt het „niet kunnen” dat de wetgevende macht middenin een rechtsgang er „doorheen gaat fietsen”. In het tv-programma Buitenhof zei de bewindsman dat terughoudendheid noodzakelijk is. Hij wees erop dat de VVD zich niet eerder keerde tegen de huidige wetgeving en dat blijkbaar nu als het een ex-VVD’er betreft wel nodig vindt. „Heel eigenaardig”, aldus Plasterk.