Bijna alle presidenten met een dubbele regeerperiode verliezen de gunst van de publieke opinie, maar ik geloof dat president Bush een positieve erfenis nalaat. En wel om de volgende redenen.Het verkiezingsprogramma waarmee George Bush in 2000 campagne voerde, richtte zich nauwelijks op buitenlands beleid, maar vooral op een nieuwe binnenlandse aanpak. Die omschreef hij als ”conservatisme met bewogenheid”. Dit joeg hij na totdat ’11 september’ de koers van zijn presidentschap wijzigde. Amerika was aangevallen op de wreedst denkbare manier, en de president zag zich genoodzaakt al zijn aandacht te richten op de buitenlandse politiek.

Tot dan toe werd de Amerikaanse politiek in het Midden-Oosten gekarakteriseerd door een dubbele houding: we gaven alle eer en steun aan oligarchen en tirannen die ons leken te steunen. De logica erachter was dat dit beleid stabiliteit bracht. Maar 11 september liet iets heel anders zien.

Wat Bush begreep -op zeldzame wijze- was dat Amerika voor zijn eigen principes moest staan, vooral voor vrijheid en democratie. En dat Amerika moest stoppen met de lippendienst aan tirannen. Hij bracht een nieuwe strategie tot leven, met als doel steun te bieden aan de vrienden van vrijheid en democratie.

Vervolgens werd Amerika niet meer aangevallen op eigen bodem, en het enthousiasme voor een wereldwijde jihad raakte in verval in de moslimwereld. Ondanks alle misstappen en vergissingen bracht de invasie van Irak een radicale verandering in het perspectief waarmee de moslimwereld kijkt naar zichzelf en naar de politieke mogelijkheden.

De tijd zal leren of deze kwetsbare plant van de democratie in het Midden-Oosten kan groeien en bloeien. Maar zonder twijfel was dit een indrukwekkende en briljante strategie die voor altijd de islamitische wereld veranderd heeft.

Reflex
Wat betreft Amerikaanse Joden, waarvan ik er ook een ben: de relatie tussen Bush en de Amerikaans-Joodse gemeenschap zegt veel over de man die Bush is. Sinds de jaren 30 stemmen Joden in groten getale op de Democraten. In die tijd zagen de Joden F. D. Roosevelt als een soort redder, terwijl de Republikeinse partij juist een traditie van antisemitisme kende. Hoewel de feiten sindsdien uiteraard grondig zijn gewijzigd, is stemmen op de Democraten nog altijd een reflex voor de meeste Joden in Amerika.

George Bush wist vanaf het begin dat de Joden in het algemeen niet op hem zouden stemmen - maar toch was hij steeds een voorvechter van de Joodse zaak. Dat zegt twee dingen over hem.

Ten eerste getuigt het van zijn karakter. Hij doet het goede, ongeacht of het hem populair maakt of niet. En ten tweede zegt het veel over de veranderde houding van christenen jegens Joden sinds de Tweede Wereldoorlog.

Dat laatste is naar mijn mening een van de meest dramatische veranderingen in de Joodse geschiedenis, die de meeste Joden echter niet herkennen. De Joden die deze verschuiving wél vaststellen, neigen ertoe om Republikein te worden. Ze realiseren zich dat hun beste vrienden christenen zijn - maar zoals gezegd, de meeste Amerikaanse Joden zijn niet in staat dit feit onder ogen te zien.

De auteur is Joods Amerikaan en docent filosofie aan de universiteit van Cincinnati, Ohio. Dit artikel werd eerder uitgezonden als column in het Radio 1-programma ”Dit is de dag” van de EO.