Al in 1999 besloot de Deense Omroep al zijn locaties in de binnenstad te verhuizen naar één gebouwencomplex in het noordelijk deel van de hoofdstad. Als onderdeel van het gigantische complex moest er een nieuw concertgebouw verrijzen. Met een nieuw concertorgel.Ruim zes jaar geleden vroeg de Deense Omroep J. L. van den Heuvel Orgelbouw zich kandidaat te stellen voor de bouw van het instrument. Uit zeven internationaal bekende orgelbouwers werd de Dordtse firma gekozen. Oktober 2003 werd het contract gesloten: Van den Heuvel moest het belangrijkste concertorgel van Denemarken maken.

De orgelbouwer was op tijd klaar met zijn 91 stemmen tellende instrument. De bouw van het complex, dat al in december 2006 klaar had moeten zijn, liep echter ernstige vertraging op. Maar, zaterdag was het zo ver. In aanwezigheid van de koninklijke familie en andere hoogwaardigheidsbekleders werden de vier concertzalen van het complex feestelijk ingewijd. De Kopenhagense domorganist Flemming Dreisig demonstreerde het Van den Heuvelinstrument in de hypermoderne grote zaal met meer dan 2000 zitplaatsen.

Peter van den Heuvel (1958), een van de twee directeuren van de Dordtse firma, reageert enthousiast. „Het is een fantastische zaal met een prachtige akoestiek. Ik heb er laatst rondgelopen tijdens een concert. Wat me opviel, is dat je vrijwel nergens verval van het geluid hebt. Overal is de klank gelijk!”

Hij roemt ook de samenwerking met de Denen. „Fantastisch. Iedere keer is het weer een vreugde om daar te zijn.” Dat is wederzijds. „We kregen het compliment dat wij als enige van de vijftig aannemers binnen het afgesproken budget van 2,5 miljoen euro zijn gebleven. Én we hebben binnen de afgesproken levertijd geleverd.”

Uw bedrijf werd uit zeven internationaal bekende orgelbouwers gekozen. Waarin onderscheidt u zich van anderen?
„Men hanteerde een puntenstelsel, waarbij kwaliteit het belangrijkst was. Want wij waren niet de goedkoopste. Wij hebben bijvoorbeeld systemen voor de windvoorziening en de ventilatoren gemaakt die wel wat kosten. Er was een Duitse collega die het voor bijna een half miljoen minder wilde doen. En in Denemarken heb je ook orgelbouwers. Tegenover hen hebben ze moeten verdedigen dat ze met ons in zee gingen. Wij kregen te horen dat we betere kwaliteit leveren. Dat is ontzettend leuk.”

U bouwde het grootste orgel dat Denemarken kent. Trots?
„Tja. In eerste instantie was het orgel bij de opdracht iets kleiner. Totdat de directeur van de omroep zei: „Weet je wel dat het grootste orgel van Denemarken iets groter is?” „Dat is prima”, zei ik. „Maar wij vinden dat niet prima. Wij willen dat er een paar stemmen bij komen zodat het het grootste wordt.” Het initiatief kwam dus bij hen vandaan. Kijk, het belangrijkste is dat een orgel goed in elkaar zit. En of een instrument nu heel groot is of kleiner, dat maakt allemaal niet uit. Een klein orgel kan net zo veel bevrediging geven als een groot instrument. Alleen, met een groot orgel krijg je meer publiciteit…”

U bouwde voor een hypermoderne concertzaal. Is dat anders dan te bouwen voor bijvoorbeeld de gereformeerde gemeente van Opheusden?
„Het is een heel ander instrument. Bij een kerkorgel ga je helemaal uit van de gemeente die gediend moet worden. Het is dan ook voor iedere kerk weer anders. Maar een symfonisch orgel als dit in Kopenhagen, dat bouw je zo dat het optimaal kan samenspelen met een modern symfonieorkest. Het is een heel andere wereld. Die grote verscheidenheid maakt het juist boeiend.”

Hebt u voorkeur: kerk of concertzaal?
„Het liefst bouw ik gewoon kerkorgels. Het instrument voor de samenzang, dat spreekt mij het meest aan. Zo’n concertorgel is een heel andere wereld, op zichzelf ook weer mooi. Maar ja, waar bouw je een orgel voor? Voor de kerkelijke functie.”

Het orgelfront is een ontwerp van de architect van het concertgebouw, Jean Nouvel uit Parijs. Uw orgel heeft daardoor een hypermoderne uitstraling gekregen.
„Je hebt natuurlijk als orgelbouwer je eigen ideeën. Wij denken veel vanuit het kerkorgel. Nouvel zei juist: „Dit is een heel moderne zaal. Ik wil daarom een woud van pijpen met een moderne uitstraling.” Dat moet je dan respecteren. In eerste instantie waren we wat sceptisch. Maar je groeit er toch naartoe. Ik moet zeggen: als je het in de zaal ziet, is het een prachtig geheel geworden en staat het fantastisch. Bij het inwendige van het instrument hebben we overigens alle vrijheid gekregen om te maken wat wij als ideaal zagen.”

Uw bedrijf bouwt meer dan veertig jaar. Is Denemarken een hoogtepunt?
„Ja, ik denk het wel. Maar we hebben een heleboel hoogtepunten. Ik denk aan de orgels in Parijs en Katwijk. Maar ook bijvoorbeeld het koororgel in Sneek, met één klavier en acht stemmen. Daar hebben we ontzettend veel plezier aan beleefd. Het zijn allemaal aparte uitdagingen, waarbij groot of klein voor ons eigenlijk niet uitmaakt.”

Wat is het volgende grote project?
„We hebben diverse offertes lopen. Een ervan betreft een orgel dat heel wat groter is dan we tot nu toe hebben gedaan, zo’n 120 stemmen. Vanuit Denemarken moeten we direct door. Het is een voor ons nieuw Europees land met ook zo’n concertzaal. Morgen hebben we de eerste vergadering. En dan is het afwachten. Het is een heel klein wereldje. Meestal zit je bij zulke projecten met een vijftal orgelbouwers met wie je om de opdracht strijdt. Maar je moet ’m eerst binnen hebben. Wij zeggen altijd: voordat je een handtekening hebt, heb je helemaal niets.”

Dispositie Van den Heuvelorgel Kopenhagen

GRAND-ORGUE (I):
Principal 16’
Bourdon 16’
Montre 8’
Principal 8’
Fluˆte harmonique 8’
Bourdon 8’
Viole de Gambe 8’
Grande Sesquialtera 2 rgs.
Prestant 4’
Fluˆte traversière 4’
Quinte 2 2/3’
Septième 2 2/7’
Doublette 2’
Neuvième 1 7/9’
Cornet 3-4 rgs.
Fourniture 6 rgs.
Bombarde 16’
Trompette 8’
Clairon 4’

POSITIF EXPRESSIF (II)
Fluˆte 16’
Principal 8’
Fluˆte traversière 8’
Quintaton 8’
Fluˆte à cheminée 8’
Salicional 8’
Unda Maris 8’
Prestant 4’
Cor de chamois 4’
Quinte 2 2/3’
Fluˆte à bec 2’
Tierce 1 1/3’
Larigot 1 3/5’
Septième 1 1/7’
Plein-jeu 5 rgs.
Cor Anglais 16’
Cor d’harmonie 8’
Clarinette 8’
Tremolo

RECIT EXPRESSIF (III)
Bourdon d’amour 16’
Violoncelle 8’
Fluˆte harmonique 8’
Gambe 8’
Voix céleste 8’
Bourdon 8’
Prestant 4’
Fugara 4’
Fluˆte octaviante 4’
Nasard 2 2/3’
Octavin 2’
Carillon 2 rgs.
Harm. aetheria 3-8 rgs.
Bombarde 16’
Trompette harmonique 8’
Basson-Hautbois 8’
Voix humaine 8’
Clairon harmonique 4’
Tremolo

SOLO EXPRESSIF (IV)
Stentorfon 8’
Solo Gambe 8’
Grosse Fluˆte 8’ 2 rgs.
Fluˆte octaviante 4’
Nasard harmonique 2 2/3’
Octavin 2’
Tierce harmonique 1 3/5’
Piccolo harmonique 1’
Royal Trumpet 8’
Tremolo
Tuba magna 16’
Tuba mirabilis 8’
Cor harmonique 4’

PEDALE
Contre Bourdon 32’
Montre 16’
Fluˆte Basse 16’
Violon 16’
Soubasse 16’
Basse d’écho 16’
Grande Quinte 10 2/3’
Octave 8’
Fluˆte 8’
Violoncelle 8’
Bourdon 8’
Grande Tièrce 6 2/5’
Quinte 5 1/3’
Septième 4 4/7’
Fluˆte 4’
Neuvième 3 5/9’
Cornet 4 rgs.
Mixture 5 rgs.
Contre Bombarde 32’
Bombarde 16’
Basson 16’
Trompette 8’
Baryton 8
Clairon 4’

KOPPELS:

I 16’ - I
II 16’ - I
II 8’ - I
III 16’ - I
III 8’ - I

ALTO II 8’ - I

SOPRANO IV 8’ - I
III 16’ - II
III 8’ - II
III 16’ - III
IV 8’ - I
IV 8’ - II
IV 8’ - III
I - P
II - P
III - P
IV - P
I 4’ - P
III 4’ - P

WINDDRUKKEN:

I GRAND-ORGUE
C - h° 95mm
c’ - c”” 110mm

II POSITIF EXPRESSIF

C - c”” 82mm

III RECIT EXPRESSIF

C - h° 115mm
c’ - c”” 130mm

IV SOLO EXPRESSIF

C - h° 120mm
c - c”” 135mm

TUBA STOPS

C - c”” 380mm

PEDAAL

labiaalregisters

C - f’ 110mm

tongwerkregisters

C - f’ 125mm