Het onderzoek naar Nelissen, de voorzitter van het zogeheten Kushi-instituut, startte ruim tweeënhalf jaar geleden, nadat Van Duijn de laatste jaren van het leven van zijn ex-vrouw José had beschreven in dagblad Trouw. Zij leed aan baarmoederhalskanker. Ze vertrouwde op het advies van Nelissen dat macrobiotische voeding haar zou genezen en zag af van behandeling door een gynaecoloog.

Als bekendste voorbeeld van slachtoffers van alternatieve genezers die daarna nog vielen, noemt de politicus Sylvia Millecam. Deze actrice overleed afgelopen zomer aan de gevolgen van borstkanker. Ze had besloten zich niet te laten behandelen, onder meer omdat het ’genezend medium’ Jomanda haar zou hebben gezegd dat zij geen kanker had.

Van Duijn hoopt dat de strafzaak tegen Nelissen paal en perk stelt aan de invloed van alternatieve genezers. „Als dat eerder was gebeurd, had dit veel patiënten kunnen redden”, zegt de politicus. Van Duijn benadrukt dat hij zich niet keert tegen de gehele alternatieve geneeskunst. Wel dringt hij aan op wettelijke regels.

Alle alternatieve genezers moeten worden geregistreerd, vindt Van Duijn. Bovendien zouden zij allemaal een medische opleiding moeten hebben. Daarnaast moet het eenvoudiger worden om in te grijpen in dubieuze praktijken.

Wig
Van Duijns ex-vrouw was bang voor een operatie. Daarom wendde zij zich na de constatering van baarmoederhalskanker tot macrobioot Nelissen. „Hij raadde macrobiotisch voedsel aan en hield José voor dat ze daarmee kon genezen”, zegt Van Duijn. Omdat de politicus niet in de genezende kracht van de macrobiotiek geloofde, dreef Nelissen ook een wig tussen hem en zijn vrouw. „Een herkenbaar punt voor veel van Nelissens slachtoffers”, aldus Van Duijn. Hij en zijn vrouw scheidden in de periode dat zij ziek was.

Van Duijn noemt de adviezen van Nelissen misdadig. „Hij stuurde José het pad van de dood op. Het werd voor haar een geestelijke kwelling. Ze hield zich zeer nauwgezet aan het voorgeschreven dieet, maar de toenemende klachten weet Nelissen aan overtredingen van zijn voorschriften.”

Van Duijn stelde Nelissen uiteindelijk een ultimatum. Zijn vrouw moest binnen 24 uur in een ziekenhuis liggen of hij zou de macrobioot voor de rechter slepen. Het werkte. Nelissen stuurde José naar het ziekenhuis, maar het bleek te laat. Genezing zat er niet meer in. José betreurde toen dat ze ooit met Nelissen in aanraking was gekomen. Dankzij bestraling leefde ze nog twee jaar.

Formuliertje
Om zich in te dekken, laat Nelissen zijn patiënten een formuliertje ondertekenen dat hij ze heeft doorverwezen naar de reguliere gezondheidszorg, zegt Van Duijn. Hij doet er smalend over. „Wat is de waarde van zo’n papiertje als je kwetsbare patiënten die ziek zijn, voorhoudt dat zij zonder operatie kunnen genezen. José was bang voor een operatie en vestigde al haar hoop op Nelissen.”

Van Duijn houdt de macrobioot verantwoordelijk voor het overlijden van zijn ex-vrouw. Dat die hiervoor vandaag uiteindelijk terechtstond, noemt hij „een overwinning voor de rede.”